[Sách] Bệnh Cá, Tôm, Cua, Lươn, Ếch, Ba ba và biện pháp phòng trị

Tên sách: BỆNH CÁ, TÔM, CUA, LƯƠN, ẾCH, BA BA VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ
Tác giả: KS. NGUYỄN XUÂN GIAO
Nhà xuất bản: THANH HÓA
Năm xuất bản: 2008 (nộp lưu chiểu Quý I/2008, ĐKKH 2007)
Số trang: 168
Từ khóa chính: Bệnh thủy sản, phòng trị bệnh, cá, tôm, cua, lươn, ếch, ba ba, virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng, môi trường ao nuôi, kháng sinh, thuốc dân gian.

Tải về

Cuốn sách "BỆNH CÁ, TÔM, CUA, LƯƠN, ẾCH, BA BA VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ" của KS. Nguyễn Xuân Giao, do Nhà xuất bản Thanh Hóa phát hành năm 2008, là tài liệu toàn diện nhằm cung cấp kiến thức và phương pháp phòng trị bệnh cho các loài thủy sản và bán thủy sản phổ biến. Sách ra đời để giúp người nuôi hiểu rõ nguyên nhân, điều kiện phát sinh, quá trình lây truyền bệnh, từ đó áp dụng các biện pháp phòng trị hiệu quả, bao gồm cả sử dụng thuốc điều trị và các phương pháp dân gian. Với mục tiêu nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế trong bối cảnh nuôi trồng thâm canh dễ phát sinh bệnh dịch, cuốn sách là cẩm nang thiết yếu cho bà con nông dân và những người quan tâm đến lĩnh vực này.

Nội dung chính:

Cuốn sách được chia thành sáu phần lớn, tập trung vào bệnh của từng loài vật nuôi và các biện pháp phòng trị:

Phần thứ nhất: BỆNH CÁ VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

1. Điều kiện phát sinh bệnh và quá trình truyền lây, nguyên tắc dùng thuốc, môi trường ao nuôi cá:
   • Bệnh là gì? Suy yếu cơ thể do tác nhân (virus, vi khuẩn, nấm, nguyên sinh động vật, ký sinh trùng), môi trường (nhiệt độ, pH, kim loại nặng, khí hòa tan), hoặc dinh dưỡng (thiếu acid amin, khoáng, vitamin). Virus là tác nhân chính gây tổn thất cho tôm, cá.
   • Điều kiện phát sinh và truyền lây: Ký chủ mẫn cảm, mầm bệnh đủ độc lực, môi trường bất lợi. Lây truyền trực tiếp hoặc gián tiếp qua môi trường.
   • Phương pháp phòng trị đơn giản và thuốc dân gian:
     • Phòng bệnh: Chọn giống tốt, cải tạo/quản lý môi trường, quản lý sức khỏe, dùng vaccine/chế phẩm sinh học, diệt tác nhân gây bệnh.
     • Trị bệnh: Xử lý môi trường, đảm bảo dinh dưỡng, dùng thuốc/hóa chất diệt mầm bệnh.
     • Cách dùng thuốc dân gian: Trộn vào thức ăn (tươi/khô thái nhỏ), tưới vãi (cành lá dầm nát), đường hóa (lên men), ngâm (bó cây thuốc).
     • Một số loại thuốc dân gian: Tỏi (trị viêm ruột), Cau (trị sán dây Bothriocephalus), Nghể (viêm ruột, loét mang), Ngải (phối hợp Nghể trị viêm ruột, loét mang), Cỏ sữa (viêm ruột, loét mang, đặc biệt cá trắm), Xuyên tâm liên (viêm ruột cá trắm), Xương bồ (Saprolegniosis, viêm ruột, loét mang), Thầu dầu (viêm ruột, loét mang, đốm đỏ), Rau sam (viêm ruột), Sòi (loét mang), Tía tô (phòng chữa viêm ruột), Xoan (trị trùng mỏ neo, giun Capillariosis).
     • Cây diệt cá tạp: Dây thuốc cá (Rotenone), Bồ hòn, Thàn mát (Rotenone, Saponin).
   • Phương pháp phòng trị bệnh: Tắm (nồng độ cao, quy mô nhỏ), ngâm (nồng độ thấp, thời gian dài, quy mô lớn), uống (trộn thức ăn), tiêm (quý hiếm, cá bố mẹ).
   • Nguyên tắc dùng kháng sinh: Chỉ dùng cho nhiễm khuẩn, xác định vi khuẩn, thử kháng sinh đồ, thuốc tới cơ quan bệnh, hiệu quả trị liệu, độc tính (ảnh hưởng người tiêu dùng), liều lượng, thời gian dùng (ngưng 3 ngày sau hết bệnh), tránh kết hợp thuốc đối kháng.
   • Lưu ý khi dùng kháng sinh: Hạn chế sử dụng, chọn đúng loại trong danh mục, không dùng kháng sinh cho người để tránh kháng thuốc.
   • Biện pháp quản lý môi trường ao nuôi cá:
     • Chuẩn bị và cải tạo ao: Khử trùng đáy ao (vét bùn, bón vôi CaO₃/Ca(OH)₂, phơi đáy), bón lót (phân chuồng, phân xanh, vô cơ), lấy nước vào ao (lọc địch hại, độ sâu 40-60cm).
     • Tiêu chuẩn kỹ thuật ao ương cá giống: Bờ chắc, không rò rỉ, không hang hốc/bụi rậm, mặt bờ cao, có cống chủ động, đáy san phẳng (đất thịt/sét pha, bùn 0.2-0.3m), đất không chua mặn, giữ mực nước 0.8-1m, gần nguồn nước sạch.
     • Biện pháp kỹ thuật quản lý môi trường: Chống rét (mái che nilon, ống dẫn khí nóng, mực nước sâu, bèo lục bình), bổ sung nước, thay nước (định kỳ, 1/3-1/2 lượng nước), đặt máy quạt nước, bón phân (vô cơ/hữu cơ), gây nuôi sinh vật thức ăn tự nhiên, sử dụng hóa chất diệt ký sinh trùng/địch hại, bón vôi định kỳ.
     • Khắc phục sự cố môi trường:
       • Váng đỏ, váng xanh ("hoa nước"): Do tảo nở hoa, gây thiếu oxy/thừa CO₂. Ngừng bón phân, tháo nước mát, vớt váng (bằng rơm/bèo tây).
       • Rong bắt mồi ("Rong chuỗi hạt", "Rong Ly"): Cạnh tranh dinh dưỡng, bắt cá bột. Diệt bằng cách vớt hoặc thả cá trắm cỏ.
       • "Chất vấn" (mùn bã hữu cơ): Nguồn thức ăn cho nhiều loài, nhưng nếu quá nhiều và thiếu oxy có thể gây hại. Tận dụng phân hữu cơ nhưng đảm bảo môi trường sạch.
       • Mùi tanh ao cá: Do tảo tanh cá tiết độc tố. Loại trừ bằng Penicillin, Urê, Triazin, Sunfat đồng, phèn nhôm, tháo bớt nước cũ.
       • Cá nổi đầu: Bình thường (sáng sớm, kết thúc khi nắng lên); nghiêm trọng (nửa đêm, kéo dài, cá lờ đờ, nhợt nhạt).
       • Phòng ngừa cá nổi đầu: Vét bùn, bón phân/thức ăn vừa phải, thêm nước mới, ngừng bón phân/cho ăn khi "trở trời".
       • Cấp cứu cá nổi đầu nghiêm trọng: Thay nước, dùng lưới kéo dồn cá.
       • Cá nổi đầu khi mưa dông: Do rửa trôi phèn/thuốc trừ sâu, hoặc khí độc từ bùn đáy ao bị cản trở thoát ra. Ngừng bón phân/cho ăn, thay nước, khua đảo đáy ao.
     • Khuấy đục (quấy dẻo) ao: Luyện cá quen điều kiện ít oxy, khuấy động mùn bã hữu cơ.
     • Diệt trừ bọ gạo hại cá con: Tẩy vôi, phơi đáy, phát quang bụi rậm. Dùng đèn + dầu hỏa để diệt.
     • Phòng bệnh tổng hợp: Làm sạch ao, ngăn ngừa bệnh (tắm cá bằng nước muối, ủ phân chuồng với vôi, bón vôi định kỳ, dùng thuốc phòng bệnh trước mùa dịch), tăng sức đề kháng (cá giống khỏe, không dị hình, không nuôi mật độ dày, tránh sốc).

….