Từ việc làm sân phơi cà phê, rồi nuôi bò vất vả mà lời lãi không đáng kể, ông Trần Bá Thư (thôn 4, xã Đăk Mar, H.Đăk Hà, Kon Tum) đã đưa ra quyết định táo bạo: bán hết đàn bò và chuyển sang nuôi dê nhốt chuồng. Nhờ áp dụng đúng kỹ thuật, tìm hiểu thị trường và tối ưu hóa nguồn thức ăn, mô hình của ông đã mang lại lợi nhuận 200 triệu đồng mỗi năm, mở ra hướng đi mới hiệu quả tại khu vực Bắc Tây Nguyên.
1. Quyết định chuyển đổi và làm chủ kỹ thuật nuôi dê
Sau nhiều năm lập nghiệp tại Kon Tum, ông Thư nhận thấy nuôi bò không mang lại hiệu quả kinh tế cao và quá vất vả. Đầu năm 2015, ông bán đàn bò được 70 triệu đồng, dùng số vốn này để cải tạo 2.000 m^2 đất thành trại nuôi dê nhốt chuồng.
Khác với nhiều nơi chọn nuôi thả rông, ông Thư quyết định nuôi nhốt chuồng tập trung. Lý do ông đưa ra là: không có điểm chăn thả an toàn và lo ngại dê bị bệnh khi ăn nhầm cỏ cây nhiễm thuốc hóa học.
Để mô hình nhốt chuồng thành công, ông Thư đã dành nhiều tháng:
- Nghiên cứu tài liệu: Tìm hiểu đặc tính của dê ngoại nhập, dê lai tạp và dê trong nước.
- Tham quan: Đi thực tế học hỏi các mô hình nuôi nhốt hiệu quả.
- Tư vấn: Nhận hỗ trợ kỹ thuật và thú y từ những người có kinh nghiệm.
Sau đó, ông đã chọn được giống dê thích hợp với khí hậu bắc Tây Nguyên và có tốc độ tăng trưởng tốt.
2. Kỹ thuật chuồng trại và dinh dưỡng: Chìa khóa thành công
Mô hình nuôi nhốt đòi hỏi sự đầu tư và kỹ thuật chuồng trại cao để đảm bảo sức khỏe vật nuôi:
a. Chuồng sàn kỹ thuật cao
- Diện tích: Trại rộng gần 300 m2, phân chia thành khu vực rõ ràng (dê thịt, dê giống, dê con cai sữa, sân đi dạo).
- Chuồng sàn: Trại được làm sàn bằng gỗ, cách mặt đất từ 0,8 – 1,2 m.
- Mục đích: Giúp chuồng trại dễ dàng làm vệ sinh, giữ thông thoáng, khô ráo và là biện pháp phòng ngừa bệnh tật hiệu quả cho dê (nhất là các bệnh về chân, hô hấp và tiêu hóa) khi thời tiết ẩm ướt vào mùa mưa.
b. Đảm bảo nguồn thức ăn đa dạng
Ông Thư đã tuyển chọn giống cỏ sữa, cỏ voi nhập từ Thái Lan để trồng trên 7.000 m^2 đất. Mặc dù diện tích cỏ chưa đủ đáp ứng quanh năm, ông đã chủ động bổ sung nguồn dinh dưỡng chất lượng cao:
- Thức ăn tinh: Bắp (ngô).
- Thức ăn thô xanh bổ sung: Chuối, rau lang, lá mít, bơ…
Nhờ chế độ dinh dưỡng đa dạng và đảm bảo, đàn dê phát triển rất tốt. Nhiều con đã đạt trọng lượng trên 80 kg/con (giống dê này có thể đạt 160 kg/con nếu chăm sóc tối ưu).
3. Hiệu quả kinh tế và đa dạng hóa sản phẩm
Chỉ sau gần 2 năm, đàn dê của ông Thư đã tăng từ 30 con lên 100 con sinh sản, chưa kể hơn 200 con đã được xuất chuồng.
a. Thu nhập từ bán thịt và giống
- Dê thịt: Bán con trưởng thành (từ 20 kg/con trở lên) với giá 140.000 – 150.000 đồng/kg. Nếu cung cấp cho nhà hàng, dê làm sẵn có giá lên tới 350.000 đồng/kg.
- Dê giống: Thị trường ưa chuộng dê tơ, đã mang thai, trọng lượng khoảng 30 – 40 kg/con, bán với giá 150.000 đồng/kg.
Với cách nuôi và tiêu thụ linh hoạt này, một năm qua, ông Thư đã thu về lợi nhuận 200 triệu đồng. Thị trường tiêu thụ không chỉ trong địa phương mà còn mở rộng ra các tỉnh lân cận.
b. Thu nhập phụ từ phân bón và chăn nuôi tổng hợp
Nuôi dê nhốt chuồng còn có một lợi thế lớn là nguồn phân dê sạch, chất lượng.
- Phân dê: Mỗi tháng thu được khoảng 3,5 m^3 phân, dùng để bón cho cây trồng và bán ra thị trường, thu về khoảng 4 triệu đồng/tháng.
- Tận dụng không gian: Dưới sàn nuôi dê, ông còn nuôi xen canh gà, vịt, ngỗng để tận dụng không gian và nguồn thức ăn rơi vãi.
4. Định hướng tương lai: Dê giống chất lượng và Dê sữa
Sau gần 2 năm, ông Thư đã hoàn toàn làm chủ kỹ thuật và kinh nghiệm chọn giống: “Lông phải mềm, suông, không xù xì; sờ vào bầu sữa thấy mềm và mát là dê giống tốt.”
Ông Thư đang có kế hoạch:
- Mở rộng trại để tăng quy mô đàn dê thịt và dê giống.
- Nghiên cứu đầu tư nuôi dê lấy sữa—một thị trường tiềm năng với giá trị kinh tế cao hơn.
Mô hình nuôi dê nhốt chuồng của ông Trần Bá Thư là một minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc chuyển đổi vật nuôi phù hợp và áp dụng kỹ thuật chăn nuôi tiên tiến, tạo ra một nguồn thu nhập bền vững và ổn định tại Kon Tum.
