Hiện nay, năng suất măng tre Bát Độ tại nhiều vùng trọng điểm (như Lào Cai, Yên Bái) vẫn còn thấp so với tiềm năng. Nguyên nhân chính là nhiều diện tích chưa được đầu tư thâm canh đúng kỹ thuật, vườn tre già cỗi có dấu hiệu suy giảm năng suất.
Để nâng cao năng suất, chất lượng vùng nguyên liệu măng, Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Lào Cai hướng dẫn bà con một số biện pháp kỹ thuật then chốt để chăm sóc nương tre Bát Độ ngay sau vụ thu hoạch.
1. Vệ sinh nương tre (Tháng 12 và Tháng 3)
Đây là bước quan trọng để vườn tre thông thoáng, giảm nấm bệnh và tạo không gian cho măng mới phát triển. Công việc này cần thực hiện 2 lần/năm (vào tháng 12 và tháng 3 năm sau).
- Dọn cỏ: Phát dọn sạch cỏ dại xung quanh khóm tre với bán kính từ 1 – 1,5m.
- Tỉa cành: Tỉa bớt những cành nhánh nhỏ, cành tăm trên cây tre. Chỉ nên để lại 1 cành chính trên đốt thứ 4 và thứ 5.
- Chặt củ: Chặt bỏ toàn bộ củ nổi, củ kẹp, củ treo, củ già… Mục đích là tạo khoảng trống trong khóm để măng mới mọc lên, đồng thời tập trung dinh dưỡng nuôi cây mẹ.
Lưu ý kỹ thuật:
- Khi tỉa cành: Phải dùng dao sắc, phất ngược dao lên trên theo hướng cây. Không phất từ trên xuống dưới vì sẽ làm trầy, xước thân tre, tạo vết thương cho nấm bệnh xâm nhập.
- Sau khi dọn: Tuyệt đối không đắp cành, lá, thân tre vừa chặt vào gốc. Phải mang đi tiêu hủy hoặc dọn ra xa để tránh khóm tre bị nhiễm nấm bệnh.
- Khi chặt củ: Cần làm cẩn thận, tránh làm tổn thương củ chìm (phần ngầm dưới đất) và thân cây mẹ.
- Việc vệ sinh, chặt bỏ củ kẹp, củ nổi chỉ nên thực hiện trên những vườn tre từ 4 năm tuổi trở đi.
2. Bón phân phục hồi cho tre
Bón phân là bắt buộc để tre phục hồi và cho năng suất măng cao ở vụ tiếp theo.
Phương pháp bón (Rất quan trọng)
- Dùng cuốc cuốc sâu khoảng 10 – 15cm, rộng khoảng 20cm, tạo thành hình vành khuyên cách gốc từ 40 – 60cm.
- Đối với đất dốc: Cuốc rãnh hình bán nguyệt (nửa vành khuyên) ở phía trên của khóm tre theo chiều dốc.
- Bón phân vào rãnh rồi lấp đất lại cho kín.
Cảnh báo:
- Không rắc phân trực tiếp trên bề mặt đất. Cách bón này khiến phân bị bay hơi (mất đạm) hoặc bị rửa trôi khi trời mưa, gây lãng phí.
- Không vun đất hoặc lấp đất lên khóm tre thành đống cao sau khi bón.
Công thức bón (Chọn 1 trong 2)
Công thức 1: Bón NPK 16:16:8 (Bón 1 lần/năm)
- Thời điểm: Bón 1 lần duy nhất vào tháng 3 dương lịch.
- Liều lượng (cho 1 ha): 250kg NPK 16:16:8 + 2.500 – 5.000 kg phân hữu cơ hoai mục.
- (Tính cho 1 khóm): 0,5kg NPK + 5 – 10kg phân hữu cơ hoai mục.
Công thức 2: Bón NPK 5:10:3 (Bón 2 lần/năm)
- Liều lượng (cho 1 ha): 500kg NPK 5:10:3 + 2.500 – 5.000 kg phân hữu cơ hoai mục.
- Cách chia:
- Lần 1 (Tháng 3): Bón 0,5kg NPK + 5 – 10kg phân hữu cơ hoai mục/khóm.
- Lần 2 (Tháng 6 – 7): Bón 0,5kg NPK/khóm.
Lưu ý: Có thể thay thế phân hữu cơ hoai mục bằng 1 – 2kg phân hữu cơ vi sinh/khóm (tương đương 500 – 1.000kg/ha).
3. Quy tắc chọn để cây mẹ
Để cây mẹ đúng cách là bí quyết để khóm tre luôn trẻ hóa và cho măng đều.
- Năm đầu tiên: Sau khi trồng, tuyệt đối không thu hoạch măng. Đến cuối năm, chọn 3 cây to khỏe, mọc cách xa nhau để giữ lại làm cây mẹ.
- Từ năm thứ 2 trở đi:
- Thời điểm: Cứ vào tháng 9 hàng năm (gần cuối vụ thu hoạch).
- Cách làm: Chọn 1 cây măng to, khỏe, mọc cách xa khóm, đánh dấu lại để nuôi thành cây mẹ. Đồng thời, chặt bỏ 1 cây mẹ già nhất trong khóm.
- Mục tiêu: Luôn điều tiết để bụi tre chỉ có 3 – 4 cây mẹ khỏe mạnh.
Lưu ý:
- Nên để cây mẹ vào gần cuối vụ thu hoạch. Nếu để cây mẹ quá sớm (đầu vụ), khóm tre sẽ tập trung dinh dưỡng nuôi cây mẹ đó và hạn chế ra măng ở xung quanh.
- Với khóm tre già (từ 5 – 6 tuổi trở lên) có hiện tượng khóm ăn rộng, bà con có thể để từ 4 – 5 cây mẹ cách xa nhau để măng mọc đều các phía.
4. Các kỹ thuật khác
- Chiết cành (Nhân giống): Chọn vườn giống từ 5 năm tuổi trở lên. Chọn cây mẹ 1 – 1,5 tuổi, không sâu bệnh. Chọn cành chiết là cành bánh tẻ, đường kính trên 1cm, gốc cành có “đùi gà” (phần phình to) và “mắt cua” (mầm ngủ) rõ ràng. Mỗi cây mẹ chỉ nên chiết 1-2 cành.
-
Thu hoạch lá tre: Chỉ hái lá từ những khóm tre 3 – 4 tuổi trở lên. Không hái lá ở khóm mới trồng và không hái quá nhiều lá trên một cây để tránh làm ảnh hưởng đến khả năng quang hợp.
