Ít ai ngờ, chủ nhân của “vựa” cá Koi rộng hơn 5ha tại xã Kiến Hưng (TP Hải Phòng) lại là một kỹ sư xây dựng. Anh Vũ Văn Quân, Giám đốc một công ty thiết kế, đã mạnh dạn “rẽ lối” sang nông nghiệp, biến vùng đất trũng thành trang trại cá Koi giá trị tiền tỷ.
Tuy nhiên, hành trình 10 năm theo đuổi đam mê không chỉ có thành công. Anh Quân đã từng nếm “trái đắng” khi cá chết hàng loạt, thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng. Chính từ những bài học “xương máu” đó, anh đã đúc kết được một mô hình phòng bệnh độc đáo, giúp anh giữ vững cơ nghiệp đắt giá của mình.
1. “Học phí tiền tỷ” và kẻ thù lớn nhất của cá Koi
Anh Quân nhận định, cá Koi là loài nhạy cảm, đặc biệt là vào thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột (mưa nồm, nóng chuyển rét…). Đây là điều kiện “vàng” cho các bệnh nhiễm khuẩn và nấm mang phát triển.
“Khi thời tiết thay đổi, vi khuẩn có hại phát triển rất nhanh, trong khi vi sinh vật có lợi lại suy giảm, khiến cá yếu đi,” anh Quân chia sẻ.
Trong đó, nấm mang được xem là bệnh nguy hiểm nhất. “Khi cá đã bị vi khuẩn ăn vào mang thì tỉ lệ chết rất cao. Do đó, cách duy nhất là phòng bệnh thật tốt,” anh khẳng định. Các bệnh khác như loét thân, rụng vảy, đốm trắng, lở môi cũng thường xuyên rình rập.
2. Triết lý “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”: Bí quyết từ vi sinh và Vitamin C
Với anh Quân, “phòng bệnh hơn chữa bệnh” là kim chỉ nam. Anh tập trung vào hai yếu tố then chốt: tăng cường hệ miễn dịch cho cá và duy trì chất lượng nước.
Bí quyết độc đáo của anh nằm ở việc sử dụng “vaccine” tự nhiên từ vi sinh vật và Vitamin C.
“Việc bổ sung vi sinh vật và vitamin C định kỳ giúp tăng cường hàm lượng lợi khuẩn. Chúng sẽ chủ động tấn công, ức chế các vi khuẩn có hại, giống như một lớp bảo vệ tự nhiên cho cá,” anh Quân giải thích.
3. Quy trình “vàng” trong quản lý ao nuôi
Tùy vào điều kiện nuôi, anh Quân áp dụng các biện pháp kỹ thuật khác nhau:
Đối với hồ nuôi trong bể (nuôi trong nhà):
- Bổ sung “vaccine”: Định kỳ châm vi sinh và Vitamin C để tăng cường lợi khuẩn.
- Xả nước: Xả định kỳ 5-7% tổng lượng nước. Nếu nước có mùi tanh (dấu hiệu mầm bệnh), cần xả nhiều hơn và châm vi sinh ngay.
- Tăng cường Oxy: Luôn duy trì hệ thống sủi oxy mạnh để đảm bảo oxy hòa tan, giúp cá vượt qua các đợt thời tiết khắc nghiệt.
Đối với ao nuôi ngoài trời:
- Đảo nước: Thường xuyên bật guồng vào ban đêm (nhất là khi thời tiết bất lợi) để nước lưu thông và cung cấp đủ oxy, tránh cá bị ngạt.
- Diệt khuẩn chủ động: Trước khi dịch bệnh có nguy cơ bùng phát (giao mùa), chủ động xử lý diệt khuẩn với nồng độ cao hơn.
- Tái tạo hệ sinh thái: Sau khi diệt khuẩn 3-5 ngày, bổ sung lại vi sinh vật có lợi để tái lập môi trường nước.
4. Những yếu tố then chốt quyết định 50% thành công
Bên cạnh quy trình trên, anh Quân nhấn mạnh các yếu tố sống còn khác:
- Chọn giống: “Việc chọn giống tốt quyết định đến 50% sức khỏe và khả năng kháng bệnh của cá.”
- Vệ sinh: Thường xuyên vệ sinh hồ, kiểm soát tảo, rong rêu, duy trì độ pH và nhiệt độ phù hợp.
- Cách ly cá mới: Tuyệt đối không thả cá mới vào hồ chung. Cá mới phải được cách ly trong bể riêng (có lọc và sủi oxy) ít nhất 14 ngày. Có thể tắm cá bằng thuốc tím (liều lượng thấp) hoặc pha 5kg muối/1.000 lít nước cùng 1g tetra.
- Tránh sai lầm phổ biến: “Một sai lầm phổ biến là cho cá ăn quá nhiều. Điều này không chỉ gây béo phì mà còn làm ô nhiễm nguồn nước, tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển,” anh Quân khẳng định.
5. Xử lý khẩn cấp khi phát hiện mầm bệnh
Khi đã phòng bệnh nhưng vẫn có dấu hiệu rủi ro, cần hành động ngay:
- Dấu hiệu cảnh báo: Nước hồ có mùi tanh hoặc xuất hiện nhiều bọt.
- Hành động: “Đánh khuẩn” ngay lập tức.
- Phương pháp: Dùng thuốc tím với liều lượng 1.5 gram/khối nước để diệt khuẩn.
- Lưu ý quan trọng: Thuốc tím diệt cả vi khuẩn có lợi và có hại. Vì vậy, sau khi điều trị, bước cực kỳ quan trọng là phải châm lại vi sinh và xả nước đều đặn để phục hồi môi trường sống cho cá.
6. Khuyến cáo chung cho người nuôi trồng thủy sản (Từ Chi cục Thủy sản Hải Phòng)
Không chỉ riêng cá Koi, để bảo vệ các loài thủy sản trong giai đoạn chuyển mùa rét, Chi cục Thủy sản, Chăn nuôi và Thú y Hải Phòng cũng khuyến cáo người dân:
- Giữ ấm: Duy trì mực nước ao tối thiểu 1.5 – 2.0 m. Có thể thả bèo tây (che phủ 2/3 diện tích) hoặc che bạt nilon để giữ nhiệt.
- Khử khuẩn: Định kỳ 2 lần/tháng sát khuẩn môi trường nước bằng nước vôi trong hoặc sản phẩm chuyên dụng.
- Hạn chế tác động: Khi trời rét đậm, rét hại, hạn chế dùng lưới bắt cá để tránh làm cá xây xát, dễ nhiễm bệnh.
- Chế độ ăn theo nhiệt độ:
- Trên 14°C: Cho cá ăn vào thời điểm ấm nhất trong ngày, bổ sung vitamin C, B.complex.
- Dưới 18°C: Giảm 1/2 lượng thức ăn.
- Dưới 14°C: Ngừng cho cá ăn.
Mô hình của kỹ sư Vũ Văn Quân là minh chứng cho thấy, làm giàu từ nông nghiệp, đặc biệt là với dòng cá cảnh cao cấp như Koi, đòi hỏi sự kết hợp giữa đam mê, đầu tư bài bản và kiến thức khoa học vững chắc. Bí quyết của anh không chỉ giúp anh làm giàu mà còn là nguồn cảm hứng cho cộng đồng người nuôi cá trên cả nước.
Theo Nông nghiệp & Môi trường
