Tên sách: KỸ THUẬT GÂY GIỐNG & CHĂM SÓC CÁ TAI TƯỢNG
Tác giả: PTS. NGUYỄN MINH
Nhà xuất bản: NHÀ XUẤT BẢN MỸ THUẬT
Năm xuất bản: Không rõ
Số trang: 106
Từ khóa chính: Cá Tai Tượng, kỹ thuật nuôi, gây giống, chăm sóc, bệnh cá, hồ cá cảnh
Cuốn sách “Kỹ thuật gây giống & chăm sóc cá Tai Tượng” của PTS. Nguyễn Minh là tài liệu hướng dẫn chi tiết cho người mới nuôi cá Tai Tượng. Sách cung cấp kiến thức toàn diện từ việc chọn cá, chuẩn bị hồ, thức ăn, đến kỹ thuật gây giống và phòng trị bệnh, giúp người đọc nuôi cá khỏe mạnh và thành công trong việc sinh sản.
Nội dung chính:
ĐÔI LỜI GIỚI THIỆU: Mục đích của sách là hướng dẫn cho người mới nuôi cá Tai Tượng có thêm kiến thức để nuôi cá khỏe mạnh trong thời gian dài. Cá Tai Tượng là loài vật đáng yêu nếu được chăm sóc tốt.
GIỚI THIỆU TỔNG QUÁT:
- Tên thông thường: Peacock Cichlid, Velvet Cichlid, Oscar (Tai Tượng).
- Tên khoa học: Astronotus ocellatus. Astronotus có nghĩa là được làm dấu bằng một ngôi sao trên lưng, Ocellatus có nghĩa là mang vết hình mắt.
- Gia đình cá Tai Tượng: Thuộc họ Cichlidae, loài cá nước ngọt phổ biến ở Châu Mỹ, Châu Phi và một số ở Châu Á.
- Sự thông minh của cá Tai Tượng: Được đánh giá là thông minh hơn các loài cá khác nuôi trong hồ, có khả năng thể hiện mục đích cao trong hành động và nhận thức tốt về môi trường xung quanh. Chúng có khả năng nhận thức cao về người nuôi và phản ứng với ảnh hưởng của con người.
- Tính phổ biến của loài cá Tai Tượng: Được yêu thích vì cá tính, không cần chăm sóc quá cầu kỳ, hành vi thú vị (sắp xếp sỏi, tranh giành, tấn công mồi). Cá Tai Tượng trưởng thành có giá cao hơn các loài cá cao giá khác.
- Tính xâm lược của loài cá Tai Tượng: Không hoàn toàn hung hăng, nhưng có khuynh hướng trấn áp các con bé hơn. Tính hiếu chiến tăng lên khi chúng lớn và già hơn. Có thể nuôi chung với cá mèo, Cichlid cùng kích cỡ, Tinfoil barb, Anostomus, Porinus và Metynnis, nhưng tốt nhất là chỉ nuôi riêng cá Tai Tượng.
- Các trạng thái màu sắc khác nhau: Ban đầu chỉ có màu thông thường, sau đó xuất hiện cá Tai Tượng đỏ (phát hiện bởi ông Charoen Pattabongse người Thái năm 1969), và cá Tai Tượng Hổ (hay hổ đỏ).
- Hình dáng bên ngoài do ảnh hưởng tuổi tác: Cá Tai Tượng nhỏ màu nâu sậm gần như đen với sọc màu kem. Khi lớn lên sọc biến mất, thay bằng màu đỏ và nâu. Cá trưởng thành nhạt màu hơn cá già.
- Nguồn gốc các loài Tai Tượng: Phạm vi thông thường là vùng Bắc Mỹ, một số ít ở Nam Florida.
- Kích thước và tuổi thọ: Cá hoang dã có thể dài đến 50cm. Nuôi trong hồ có thể sống hơn 15 năm nếu điều kiện tốt.
CHUẨN BỊ CHỖ CHO CÁ TAI TƯỢNG:
- Hồ nuôi: Cá lớn cần hồ lớn. Cá Tai Tượng là loài dạng tròn, phình to khi ăn nên cần hồ rộng hơn kích thước thực tế. Nguyên tắc là 15 lít dung tích hồ cho 3cm chiều dài thân cá. Hồ càng lớn càng tốt cho cá.
- Lưu ý: Cần chú ý lọc nước, thay nước liên tục, không xao lãng việc cho cá ăn. Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột và nhiễm độc. Hồ 150 lít chỉ nuôi được cá Tai Tượng loại nhỏ.
- VẬT DỤNG TRANG TRÍ HỒ:
- Hệ thống lọc: Cá Tai Tượng ăn uống bừa bãi, khạc thức ăn làm thối rữa nước, do đó cần hệ thống lọc mạnh (lọc loại mạnh cho hồ lớn). Lọc nước không thể thay thế việc luân chuyển nước bên trong hồ. Nên thay 25% lượng nước mỗi tuần.
- Cây và vật liệu trang trí: Cá Tai Tượng lớn thường nhổ gốc cây. Tốt nhất là không trồng cây hoặc dùng cây nhựa, đá sỏi. Cây nổi có thể làm giảm ánh sáng.
- Hệ thống sưởi: Nhiệt độ lý tưởng 25°C hoặc cao hơn. Khi cá đẻ trứng có thể cao hơn chút đỉnh (27-30°C). Cần cột chặt máy sưởi vì cá có thể bứt ra.
- Thiết bị chiếu sáng: Cá Tai Tượng không thích ánh sáng rực rỡ. Nếu không trồng cây, ánh sáng tự nhiên là đủ. Đèn neon đẹp hơn cho cá Tai Tượng đỏ.
- Nắp che: Hồ cần được che phủ để tránh cá nhảy ra ngoài, ngăn bụi bặm, chất bẩn và thuốc trừ sâu từ không khí. Cá Tai Tượng lớn có thể tóe nước ra ngoài.
- Các dụng cụ: Nhiệt kế, lưới (to, sợi mềm cho cá lớn), ống xiphon là cần thiết. Thiết bị thử pH và độ cứng nước không quá cần thiết.
CHĂM SÓC CÁ TAI TƯỢNG:
- Cá sống: Cá Tai Tượng thích ăn thức ăn sống, đặc biệt là cá. Cá sống có độ dinh dưỡng cao nhưng có thể mang ký sinh trùng hoặc bệnh. Nuôi cá mồi riêng để đảm bảo an toàn.
- Thức ăn sống thông thường: Sâu đất (rẻ, phù hợp cá nhỏ, cần rửa sạch), tôm đồng (thích hợp cá con, chứa ấu trùng gây bệnh, nên cho ăn thỉnh thoảng), bọ nước, sâu đỏ (tốt nhất, giá đắt, là ấu trùng Chironomus).
- Các loại thức ăn tươi khác: Giun đất (dễ bắt, ít tốn kém, nhiều dinh dưỡng), ốc sên (nuôi trong hồ nhỏ, băm ra cho ăn).
- Thức ăn khác ngoài thức ăn tươi: Thức ăn khô dạng viên, miếng, khoanh (rẻ tiền, cần thử để cá chấp nhận). Thức ăn cho người như tôm, cua (dễ dùng, sạch, an toàn), thịt, tim, gan bò (cắt bỏ mô dai). Tránh thịt Hamburger sống vì chứa chất béo.
- Thức ăn hỗn hợp tự làm: Gồm thịt, cá, tôm, ngũ cốc, rau cải và vitamin, làm lạnh để dùng dần.
GÂY GIỐNG:
- Chọn cặp cá: Cần một cá trống, một cá mái và hồ đủ lớn. Cá Tai Tượng kén chọn bạn và có thể đổi bạn. Cần có sự hòa hợp giữa trống và mái.
- Xác định giới tính: Không thể xác định qua vây, đốm, cách cư xử hay kích thước. Dấu hiệu chấm ở vây đuôi không đáng tin cậy. Vòi trứng của cá mái nở rộng hơn cá trống khi chuẩn bị đẻ.
- Các tình huống chọn cặp:
- Chỉ có một con: Tìm người có kinh nghiệm giúp xác định giới tính, sau đó tìm con khác phù hợp. Chia hồ thành hai phần để chúng làm quen. Nếu hòa hợp thì bỏ vách ngăn.
- Có ít nhất hai con: Liên tục thử các cặp cá cho đến khi tìm được cặp thích hợp.
- Không có cá nào: Mua một ít cá Tai Tượng trưởng thành, đảm bảo về giới tính.
- Dấu hiệu cặp cá lý tưởng: Đầu mỏ, quấn lấy nhau, vẫy đuôi, đẩy sỏi, làm sạch đá.
- Lưu ý: Việc sinh sản thường kèm những hành động trái ngược nhau nhưng không nguy hiểm. Nếu cá không hòa thuận sau nhiều lần thử, nên thay cá khác.
QUÁ TRÌNH SINH SẢN CỦA CÁ:
- Cá mái đẻ trứng và cá trống làm trứng thụ tinh.
- Hoạt động trước khi đẻ trứng: ngoạm, đuổi bắt, vẫy đuôi, húc đầu.
- Nơi đẻ trứng: Bụi rậm, đáy hồ, chỗ có đá. Cá sẽ dọn chỗ trống trải.
- Trứng nằm từng xâu, từng hàng. Cá mái đẻ trứng mỗi lần thở. Cá trống đến thụ tinh ngay sau đó.
CHĂM SÓC TRỨNG CÁ:
- Cá bố mẹ quẩn quanh trứng, dùng vây quạt nước để cung cấp oxy và ngăn cặn bẩn.
- Trứng nở sau nửa ngày đến một ngày nếu duy trì nhiệt độ tốt.
- Cá bột không biết bơi ngay, bám vào nơi trứng, sống bằng lòng đỏ trứng trong 4 ngày.
- Có thể để cá bố mẹ cùng trứng hoặc vớt ra (bộ phận thông hơi và thuốc diệt nấm có thể thay thế việc chăm sóc của cá bố mẹ).
- Nếu muốn có cá con, có thể lấy tảng đá có trứng ra, đặt vào túi lớn không độc, dưới độ sâu 15cm, dùng airstone tạo luồng khí xung quanh trứng. Nước trong túi ấp cần có màu xanh methylene hoặc Acriflarine để diệt nấm.
- Sau khi trứng nở, cá bột rơi xuống đáy hồ. Lấy phiến đá ra.
CHĂM SÓC CÁ BỘT:
- Cá bột bắt đầu ăn mồi từ 4 ngày tuổi. Thích ăn tôm đồng mới nở, động vật đơn bào hoặc tảo đơn bào.
- Tôm đồng mới nở là thức ăn tốt nhất. Nên ấp tôm đồng trong bình rộng miệng, có airstone, theo dõi nhiệt độ và độ mặn.
- Cá bột thường bắt đầu ăn từ ngày thứ hai sau khi nở vì sợ đói.
- Cách lấy ấu trùng tôm: Tắt thông khí, nghiêng bình, chiếu ánh sáng trắng vào giữa bình, ấu trùng sẽ tụ lại. Dùng ống xiphon qua vải lưới để lọc.
- Hồ ương cá bột không quá lớn (25-50 lít). Đặt nguồn sáng gần đáy hồ để thu hút tôm.
- Khi cá con lớn, chuyển sang thức ăn khác như sâu đất nhỏ.
- Cá Tai Tượng trưởng thành cũng thích ăn tôm đồng.
- Khi cá lớn, có thể chuyển sang thức ăn đông lạnh, thức ăn khô để giảm chi phí. Cá bột loài gouramis xanh cũng là thức ăn tốt.
- Cá Tai Tượng chóng lớn, đạt kích thước 4-5cm trong 3 tháng nếu có chế độ ăn và không gian sống đầy đủ.
SỐ LƯỢNG CÁ BỘT PHÁT TRIỂN:
- Số lượng trứng phụ thuộc vào tuổi và sức khỏe cá. Lứa đầu 300 trứng, cá già có thể đẻ cả ngàn.
- Tỷ lệ tử vong cá bột cao, thường mất một nửa hoặc chỉ còn một hai con trong mười con.
CÁC BỆNH TẬT Ở CÁ TAI TƯỢNG:
- Cá Tai Tượng ít nhạy cảm với đau đớn hơn một số loài cá khác.
- Phổ biến: Ichthyophthiriasis (đốm trắng li ti do ký sinh trùng Ichthiopthirius).
- Velvet: Khó chữa, do Oodinium gây ra hột nhỏ màu đỏ vàng trên thân cá. Cách tránh là giữ hồ sạch.
- Khó tiêu: Cá bỏ ăn, bơi lờ đờ, có thể lăn tròn, nhả thức ăn. Điều trị bằng cách cho ăn ít thức ăn tươi, giữ hồ tối. Có thể dùng Sulfat magnésie nhưng không hiệu quả lắm.
- Cách ngừa bệnh: Không cho cá ăn quá no, tránh nhiệt độ quá lạnh/nóng, tránh nhiễm độc, giữ hồ sạch, người chăm sóc không có bệnh ngoài da. Chăm sóc tốt giúp cá khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ.
….
