Nuôi lươn không bùn là một trong những mô hình thủy sản chủ lực, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt và tính bền vững cao. Tại Cần Thơ, mô hình này đã được nhân rộng với gần 1.900 hộ nuôi, khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Với ưu điểm dễ chăm sóc, sản phẩm sạch và đầu ra ổn định, nuôi lươn không bùn là lựa chọn lý tưởng cho các hộ nông hộ muốn tăng thu nhập.
I. Ưu điểm Vượt trội của Mô hình Lươn Không Bùn
So với hình thức nuôi truyền thống có bùn và dùng giống tự nhiên, nuôi lươn không bùn mang lại nhiều lợi thế:
- Hiệu quả kinh tế cao: Lợi nhuận dao động từ 70 đến trên 100 triệu đồng/10.000 con lươn thương phẩm. Giá bán tương đối ổn định, đầu ra luôn “hút hàng”.
- Tận dụng không gian hẹp: Có thể nuôi trong bể bạt hoặc bể xi măng kiên cố, phù hợp với quy mô nông hộ (diện tích trung bình dưới 200 m²/hộ).
- Dễ quản lý và cho sản phẩm sạch: Dễ dàng kiểm soát chất lượng nước và dịch bệnh hơn hẳn so với nuôi truyền thống. Lươn được nuôi bằng thức ăn viên công nghiệp, đảm bảo chất lượng thịt.
- Mật độ nuôi lớn: Có thể thả mật độ cao, dao động từ 250 – 500 con/m² (sử dụng con giống nhân tạo).
- Tính bền vững: Giảm rủi ro dịch bệnh, dễ dàng mở rộng quy mô.
II. Kinh nghiệm Kỹ thuật Cốt lõi từ Người nuôi thành công
Thành công của mô hình nuôi lươn không bùn phụ thuộc vào việc tuân thủ nghiêm ngặt các khâu kỹ thuật, đặc biệt là quản lý môi trường nước và chọn giống.
1. Xây dựng cơ sở vật chất và Môi trường
- Bể nuôi: Có thể bắt đầu bằng bể bạt đơn giản rồi nâng cấp lên bể bê tông kiên cố (như kinh nghiệm của ông Trần Trung Tri). Kích thước bể phổ biến dưới 200m².
- Vật liệu trú ngụ: Bổ sung dây nhựa hoặc giá thể tương tự thả vào bể để làm chỗ cho lươn trú ngụ, giảm stress và tạo cảm giác an toàn.
- Nước nuôi: Cần có nguồn nước sạch, lý tưởng là khoan giếng để đảm bảo chất lượng, tránh ô nhiễm từ sông rạch.
2. Chọn Giống – Yếu tố then chốt (Kinh nghiệm Anh Trương Văn Út)
- Nguồn gốc: Chọn nơi mua con giống uy tín, chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng (giống nhân tạo).
- Tiêu chuẩn: Lươn khỏe mạnh, không dị tật. Trọng lượng giống phổ biến khi thả là 700 con/kg.
- Rủi ro: Tránh mua lươn giống “trôi nổi”, không rõ nguồn gốc để tránh tỷ lệ hao hụt cao và nguy cơ lỗ vốn.
3. Kỹ thuật Quản lý Nước – Quan trọng nhất (Kinh nghiệm Chị Đặng Thị Thu Phượng)
Đây là khâu quan trọng nhất quyết định thành công của mô hình không bùn.
- Tần suất thay nước: Một ngày thay nước 3 lần. Cần thực hiện đúng thời gian và không được bỏ lần nào, nếu không chất lượng nước sẽ giảm nhanh chóng, gây nguy hiểm cho lươn.
- Xử lý nước: Đảm bảo nước thay phải sạch sẽ. Cần có quy trình xử lý nước cấp và nước thải.
- Mục tiêu: Kiểm soát nguồn nước sạch sẽ giúp lươn hạn chế được các bệnh hay gặp, đặc biệt là bệnh về đường ruột.
4. Kỹ thuật Cho ăn và Dinh dưỡng
- Loại thức ăn: Thức ăn viên công nghiệp phù hợp với từng giai đoạn phát triển của lươn.
- Kiểm soát liều lượng: Phải đảm bảo liều lượng, chừng mực và tăng dần qua từng tháng, tránh thức ăn dư thừa gây ô nhiễm nước.
- Khẩu phần: Khi lươn được 5 tháng tuổi trở lên, khẩu phần ăn khoảng 1kg thức ăn/1.000 con/ngày.
- Tần suất: Cho lươn ăn 2 lần/ngày.
- Phòng bệnh: Mặc dù lươn không bùn ít bệnh hơn, nhưng vẫn cần người nuôi kỹ lưỡng và có biện pháp phòng bệnh đường ruột định kỳ thông qua thức ăn.
III. Tiềm năng và Định hướng Phát triển Bền vững
Mô hình nuôi lươn không bùn được xác định là sản phẩm chủ lực của ngành thủy sản, với định hướng phát triển rõ ràng:
- Thời gian nuôi: Khoảng 9 tháng để xuất bán lươn thịt.
- Kích cỡ tiêu thụ: Nhu cầu thị trường đa dạng, lươn đạt 50 gram/con đã có thể tiêu thụ. Tuy nhiên, nên ưu tiên nuôi lươn loại lớn 200 – 300 gram/con để gia tăng thu nhập và đạt lợi nhuận tối đa (30.000 – 60.000 đồng/kg).
- Thị trường: Chủ yếu tiêu thụ nội địa, nhưng đã có một phần sản lượng cung cấp cho xuất khẩu (Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ,…).
- Liên kết chuỗi giá trị: Sở Nông nghiệp và Môi trường khuyến khích người nuôi thực hiện liên kết theo chuỗi giá trị, củng cố các Tổ hợp tác và Hợp tác xã (như tại xã Tân Hòa) để đảm bảo đầu ra ổn định, kết nối với doanh nghiệp cung ứng đầu vào và tiêu thụ.
- Hỗ trợ vốn: Các chính sách vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đang được đẩy mạnh để người dân mở rộng quy mô sản xuất, với tổng dư nợ lên đến hàng tỷ đồng và không có nợ xấu.
Việc áp dụng nghiêm ngặt các kinh nghiệm kỹ thuật cùng với việc tham gia vào các tổ chức liên kết sẽ giúp bà con nông dân phát triển nghề nuôi lươn không bùn một cách hiệu quả và bền vững.
Ks. Thu Hiền (Tổng hợp từ TTXVN)
