[Sách] 100 Câu hỏi & đáp về kỹ thuật cà phê

Tên sách: 100 CÂU HỎI & ĐÁP VỀ KỸ THUẬT CÀ PHÊ
Tác giả: PGS.TS. Phan Quốc Sủng
Nhà xuất bản: NHÀ XUẤT BẢN NÔNG NGHIỆP
Năm xuất bản: 2009
Số trang: 101
Từ khóa chính: Kỹ thuật cà phê, cà phê, giống cà phê, chăm sóc cà phê, sâu bệnh cà phê, thu hoạch cà phê, chế biến cà phê, bảo quản cà phê, cà phê bền vững, chất lượng cà phê.

Tải về

Cuốn sách “100 Câu hỏi & đáp về kỹ thuật cà phê” của PGS.TS. Phan Quốc Sủng là tài liệu toàn diện, cung cấp kiến thức khoa học kỹ thuật về cây cà phê. Sách được biên soạn dưới dạng hỏi đáp, giúp người nông dân dễ dàng tiếp cận các phương pháp canh tác hiệu quả, từ chọn giống, trồng trọt, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, đến thu hoạch, chế biến và bảo quản, hướng tới sản xuất cà phê bền vững và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Nội dung chính:

PHẦN THỨ NHẤT: GIỐNG, ĐẶC ĐIỂM THỰC VẬT VÀ YÊU CẦU SINH THÁI CỦA CÂY CÀ PHÊ

• Các loại giống cà phê: 3 giống chính là Cà phê chè (Arabica), Cà phê vối (Canephora), Cà phê mít (Excelsa).
• Yêu cầu sinh thái: Mỗi giống có yêu cầu nhiệt độ, lượng mưa, độ cao khác nhau. Cà phê chè ưa khí hậu mát, che bóng; cà phê vối chịu nóng tốt hơn.
• Giống Catimor: Nguồn gốc từ lai tạo giữa Hybrid de Timor và Caturra. Đặc điểm nổi bật là kháng bệnh gỉ sắt, khả năng trồng dày, hạn chế sâu đục thân. Được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới với năng suất cao và giá trị tốt nếu chế biến ướt.
• Đặc điểm hình thái cây cà phê: Định nghĩa cành cấp 1 (mọc từ thân, tạo bộ khung), cành thứ cấp (mọc từ cành cấp 1, 2…), chồi vượt (mọc từ gốc, thân, ngọn, cần loại bỏ hoặc dùng để nuôi thân mới/ghép).

PHẦN THỨ HAI: KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÀ PHÊ

• Đất trồng cà phê:
  • Chọn đất có tầng đất sâu (>70cm), cấu tượng tốt, tơi xốp, giàu chất hữu cơ, thoát nước tốt (đất Badan là lý tưởng).
  • Đất lẫn sỏi đá vẫn trồng được nếu có tầng đất sâu, cấu tượng tốt, cần cải tạo bằng phân xanh, hữu cơ.
  • Hàm lượng chất hữu cơ phù hợp: >3% cho đất Badan, >2.5% cho đất khác.
• Mật độ, khoảng cách trồng cà phê:
  • Cà phê vối: 3m x 2.5m (2 cây/hố hoặc 1 cây nuôi thêm 1-2 thân). Đất tốt có thể 3m x 3m.
  • Đất dốc: Trồng dày trên đường đồng mức (cây cách cây 2m, hàng cách hàng 3-3.5m) để chống xói mòn.
  • Trồng trong vườn/đất thổ cư: Tùy thuộc cây ăn quả hiện có, khoảng cách từ gốc cà phê đến cây ăn quả không dưới 2m.
  • Cà phê chè thương phẩm cũ (Typica, Bourbon): 3m x 2m (1.666 hố/ha, 1-2 thân/hố).
  • Catimor: 1.5m x 1m (6.666 cây/ha) ở đất kém; 2m x 1.5m (3.333 cây/ha) ở đất tốt; hoặc 2m x 1m (5.000 cây/ha). Năng suất vụ bói 2-3 tấn nhân/ha, kinh doanh 3-4 tấn nhân/ha. Hãm ngọn ở 1.8m hoặc không hãm.
• Cây trồng xen, che phủ, bảo vệ, cải tạo đất:
  • Trồng xen hạn chế thiêu hủy chất hữu cơ, tăng độ ẩm, giảm nhiệt độ mặt đất. Cây phân xanh (muồng hoa vàng, đậu tương, đậu lạc, đậu lông, đậu hồng đao) cải tạo đất, cung cấp đạm, lân, kali.
  • Có thể trồng ngô xen nhưng cách gốc cà phê ít nhất 1m và bón phân cho ngô.
  • Cần bón phân cho cây trồng xen nếu đất nghèo.
• Tủ gốc giữ ẩm:
  • Lợi ích: Tăng mùn, ẩm độ, giảm nhiệt độ đất, chống cỏ dại, tăng dinh dưỡng, độ xốp, tiết kiệm nước tưới, giảm xói mòn.
  • Tủ theo băng hay toàn bộ bề mặt đất càng tốt.
  • Có thể dùng màng chất dẻo phủ đất.
• Cây che bóng:
  • Nhu cầu sinh lý cần thiết, hạn chế ánh sáng trực xạ, điều hòa nhiệt độ, giảm cường độ mưa, tăng độ phì đất, chắn gió, hạn chế sương muối.
  • Cây lý tưởng: Keo dậu (bồ kết đại, keo dậu Cuba). Cây tạm thời: muồng hoa vàng, cốt khí, điền thanh, đậu săng.
  • Khoảng cách trồng: Lâu dài 6m x 6m ban đầu, sau tỉa thưa còn 6m x 12m hoặc 12m x 12m.
• Đai rừng chắn gió:
  • Cản tốc độ gió, giảm bốc hơi nước trong mùa khô.
  • Cây thường dùng: muồng đen, keo tai tượng, keo lá tràm. Vườn nhỏ có thể dùng mít, xoài, chôm chôm, nhãn, bơ, quế, sầu riêng.
  • Không nên chặt phá đai rừng dù ảnh hưởng năng suất hàng gần chân đai.
• Kỹ thuật tạo hình cà phê:
  • Là biện pháp cắt tỉa để tạo bộ tán cân đối, thông thoáng, quang hợp tốt.
  • Các công việc cụ thể:
    • Hãm ngọn: 1.4-1.6m để tập trung dinh dưỡng nuôi cành.
    • Đánh chồi vượt: Loại bỏ chồi mọc từ gốc, thân, ngọn.
    • Cắt bớt cành cấp 1: Loại bỏ cành yếu, nhỏ theo nguyên tắc so le sau thu hoạch.
    • Cắt cành thứ cấp mọc sát thân hoặc ngược vào trong (tạo hình ống khói).
    • Bấm đuôi én: Bấm ngọn cành cấp 1 chưa có cành thứ cấp để kích thích ra cành.
    • Cắt cành cấp 1 sát đất: Ngăn rệp, kiến, giảm ẩm ướt, bệnh tật.
    • Cắt bỏ cành tăm hương: Cành nhỏ, yếu ớt.
    • Cắt bớt phần cành cấp 1 yếu ớt: Chỉ để lại 15-20cm để tạo cành thứ cấp.
    • Cắt cành tố quạ: Cành mọc chùm, không cho quả.
    • Cắt chồi vượt ở trên ngọn: Khi chưa cần nuôi tầng mới.
    • Tạo hình đau: Cắt cành khô, yếu, sâu bệnh sau thu hoạch.
  • Lợi ích vật liệu sau tạo hình: Cung cấp dinh dưỡng, mùn cho đất (đạm, lân, kali, magiê, lưu huỳnh, vi lượng). Xử lý bằng cách đào hố chôn xung quanh mép tán.
  • Cải tạo bộ tán không cân đối: Cưa bỏ 2 tầng trên để tạo lại bộ tán mới, giữ 1-2 chồi khỏe.
  • Cải tạo thân yếu: Cưa bỏ thân yếu (20-25cm trên mặt đất), nuôi lại thân mới từ chồi.
  • Cải tạo thân tốt ít cành: Uốn thân, chọn chồi mọc trên thân, cưa bỏ ngọn cũ (tạo hình yên ngựa).
  • Nuôi tầng 2: Giữ 1-2 chồi vượt ở ngọn tầng 1 sau khi tầng 1 đã phát triển đầy đủ.

….