Rời thành phố về quê hương với hai bàn tay trắng và gánh nặng gia đình, vợ chồng ông Nguyễn Đăng Ánh (thôn Bình An, xã Vĩnh Chấp, Vĩnh Linh, Quảng Trị) đã chọn mô hình nuôi gà thả vườn làm hướng đi kinh tế. Vượt qua những thất bại và thua lỗ nặng nề trong năm đầu, ông Ánh đã xây dựng thành công trang trại gà quy mô, không chỉ đảm bảo việc làm cho 4 lao động mà còn mang về doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
1. Khởi nghiệp kiên trì: Từ thua lỗ đến quy mô 3.000 con
Năm 1990, vợ chồng ông Ánh trở về quê hương với lợi thế lớn nhất là diện tích đất vườn rộng. Sau nhiều năm nghiên cứu tài liệu, xem TV và đặc biệt là việc trực tiếp đi học hỏi kinh nghiệm từ ông Đào Văn Thích (Lệ Thủy, Quảng Bình) và cho con trai út Nguyễn Ngọc Sơn theo học trường Trung cấp Nông nghiệp, ông Ánh đã sẵn sàng bắt tay vào chăn nuôi.
- Năm 2009: Ông vay 50 triệu đồng ngân hàng cùng vốn bạn bè để xây chuồng và mua giống.
- Thất bại ban đầu: Do thiếu kinh nghiệm thực chiến và chưa có đầu ra ổn định, năm đầu tiên ông Ánh thua lỗ nặng.
- Vượt khó: Không nản chí, năm 2011 ông tiếp tục vay 100 triệu đồng, xây thêm hai chuồng mới, nâng tổng diện tích gần 140 m^2 để nuôi 1.600 con gà theo hình thức nuôi gối đầu (3 lứa khác nhau) để có gà xuất chuồng liên tục.
Từ năm 2012 đến nay, trang trại của gia đình ông Ánh luôn duy trì số lượng 2.000 – 3.000 con gà. Mô hình này đã tạo việc làm thường xuyên cho 4 lao động trong gia đình.
Hiệu quả kinh tế: Theo tính toán, mỗi năm gia đình ông Ánh đạt doanh thu gần 200 triệu đồng, sau khi trừ các khoản chi phí, lợi nhuận ròng thu về đạt gần 86 triệu đồng từ chăn nuôi gà.
2. Bí quyết tối ưu hóa chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm
Sau 5 năm duy trì và phát triển, ông Ánh đã đúc kết được những kinh nghiệm quý báu giúp mô hình hoạt động hiệu quả và bền vững hơn:
a. Tối ưu hóa thức ăn, giảm chi phí 20 – 30 triệu/năm
- Không dùng cám công nghiệp 100\%: Ông chỉ sử dụng cám công nghiệp ở tỷ lệ khoảng 25\% và trộn thêm với bột cám, bột ngô.
- Bổ sung thức ăn xanh: Tận dụng vườn trồng thêm các loại cỏ, chuối cho gà ăn, vừa tăng chất xơ, giúp gà tiêu hóa tốt, vừa giảm đáng kể chi phí thức ăn.
- Kết quả: Cách pha trộn thức ăn này giúp gia đình ông làm lợi từ thức ăn khoảng 20 – 30 triệu đồng mỗi năm.
b. Áp dụng đệm lót sinh học và vệ sinh nghiêm ngặt
- Ông áp dụng đệm lót sinh học để tiết kiệm công dọn chuồng và quan trọng hơn là giảm thiểu dịch bệnh cho gà.
- Vệ sinh chuồng trại: Luôn chủ động thực hiện nghiêm ngặt vệ sinh, tiêu độc khử trùng. Sau khi xuất chuồng, chuồng trại luôn để trống khoảng một tháng để làm vệ sinh, sửa sang trước khi nuôi lứa tiếp theo.
- Kết quả: Việc áp dụng đệm lót sinh học và vệ sinh chủ động giúp giảm chi phí được 4 triệu đồng/năm (chi phí cho nhân công, thuốc men,…)
Nhờ làm tốt từ khâu chọn giống, chế biến thức ăn đến vệ sinh chuồng trại, sản phẩm gà thịt của ông Ánh có chất lượng thơm ngon, lông mịn màng, đẹp mắt, được thị trường chấp nhận và có đầu ra ổn định.
3. Mô hình kinh tế tổng hợp và định hướng tương lai
Bên cạnh chăn nuôi gà, gia đình ông Ánh đã xây dựng mô hình kinh tế đa dạng trên diện tích đất rộng của mình:
- 8 sào ruộng lúa 2 vụ.
- 8 sào đất trồng màu (ném, sắn).
- 1,5 ha đất rừng trồng cây tràm hoa vàng.
- 1.000 m^2 ao nuôi cá các loại.
Tổng thu nhập từ toàn bộ mô hình (trừ chi phí) đạt 100 – 150 triệu đồng mỗi năm.
Định hướng phát triển: Nhằm khắc phục khó khăn lớn nhất là phải nhập giống gà từ xa (tận Hải Phòng), ông Nguyễn Đăng Ánh đang dự định hoàn thiện và mở rộng trang trại theo mô hình khép kín để:
- Nuôi gà đẻ lấy trứng.
- Mở lò ấp gà giống.
Việc tự chủ được nguồn giống sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu gia đình mà còn cung cấp giống chất lượng cho người dân trong vùng.
4. Bổ sung: Kỹ thuật chăn nuôi gà thả vườn theo hướng an toàn sinh học (ATSH)
Để mô hình nuôi gà thả vườn đạt hiệu quả cao như gia đình ông Ánh, bà con cần nắm vững các kỹ thuật ATSH sau:
A. Chuẩn bị chuồng trại và môi trường
| Hạng mục | Tiêu chuẩn kỹ thuật |
| Vị trí | Khu đất cao ráo, thoáng mát, hướng Đông/Đông Nam. |
| Mật độ | Chuồng nuôi (nhốt đêm): 8 – 10 con/m^2 (trên nền). Vườn thả: Ít nhất 1 con/m^2. |
| Sàn chuồng | Làm bằng lưới hoặc tre thưa, cách mặt đất 0,5 m để khô ráo, thoáng khí. |
| Vườn thả | Rào chắn an toàn, có bóng mát cây xanh, đặt máng cát/sỏi để gà tắm và hỗ trợ tiêu hóa. |
| Dàn đậu | Làm bằng tre/gỗ (không tròn), cách nền 0,5 m, cách nhau 0,3 – 0,4 m để gà ngủ đêm, tránh nhiễm bệnh chân. |
B. Vệ sinh phòng dịch nghiêm ngặt
- Trước khi nuôi: Xông xịt sát trùng chuồng trại, dụng cụ 5-7 ngày trước khi đưa gà về.
- Trong quá trình nuôi: Mỗi tuần xịt sát trùng toàn bộ chuồng trại và khu vực xung quanh (trừ máng ăn/uống) 1 lần, đặc biệt là trong 10 tuần đầu.
- Phân và đệm lót: Áp dụng đệm lót sinh học. Nếu không, phân gà phải được hốt dọn thường xuyên và ủ kỹ với vôi bột 3 tháng trước khi sử dụng.
- Nước uống: Thay nước sạch 2-3 lần/ngày.
C. Lịch chủng ngừa (tham khảo)
Lịch chủng ngừa phải tuân thủ quy trình thú y địa phương. Một số vaccine bắt buộc:
- Newcastle (Hệ 2): Lần 1 (3 ngày tuổi), Lần 2 (21 ngày tuổi).
- Gumboro: Lần 1 (7 ngày tuổi), Lần 2 (14 ngày tuổi), Lần 3 (28 ngày tuổi).
- Đậu gà, Cúm gia cầm H5N1 (tùy vùng).
Lưu ý: Chỉ chủng ngừa khi đàn gà khỏe mạnh. Nếu gà có biểu hiện bệnh, phải điều trị khỏi hẳn mới chủng, nếu không gà sẽ bệnh nặng thêm và vaccine giảm hiệu lực.
Mô hình của ông Nguyễn Đăng Ánh là bài học về sự kiên trì và ứng dụng kỹ thuật thông minh, giúp nông dân Quảng Trị vững vàng làm giàu từ mô hình kinh tế tổng hợp.
