Phân bón là 1 trong 4 yếu tố quan trọng quyết định đến năng suất và phẩm chất nông sản.
Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng phân bón hiện nay không cao gây nên một sự lãng phí ghê gớm, ảnh hưởng không tốt đến môi trường. Lượng phân đạm hiện đang bón vào đất chỉ được cây trồng hấp thu chưa tới 50%, còn lại một lượng lớn phân bón bị rửa trôi, bay hơi, cố định hay trực di xuống đất.
Trong đó, urea có số lượng SX và sử dụng nhiều nhất, nhưng do đặc tính dễ tan của nó nên urea cũng là lọai phân bón dễ bị thất thoát nhất. Các cơ chế gây thất thoát urea được mô tả như sau:
Khi bón urea vào đất thì sẽ nhanh chóng bị thủy phân dưới tác dụng của men urease:
urease
CO(NH2)2 + 2H2O————-> (NH4)2CO3
(NH4)2CO3 + 2H2O————-> NH4HCO3 + NH4OH
Nếu quá trình thủy phân trên xảy ra quá nhanh thì cây trồng hấp thu không kịp nên các ion NH4+ có thể chuyển thành NH3 bay hơi gây mất đạm (đặc biệt xảy ra rất nhanh ở môi trường kiềm), hoặc dưới tác dụng của vi sinh vật làm NH4+ chuyển qua quá trình nitrate hóa.
Nitrosomonas
NH4+ + O2 —————> 2 NO22- + 2H2O + 4H+ + năng lượng
Nitrobacter
2 NO22- + O2 —————> 2NO3- + năng lượng
Nếu quá trình này cũng xảy ra quá nhanh thì lượng NO3- dư thừa sẽ bị trực di xuống tầng đất dưới, trong điều kiện thiếu oxy sẽ khiến một số vi sinh vật hiếu khí hoạt động thực hiện quá trình khử NO3-, gây nên hiện tượng mất đạm như sau:
NO3-à NO2 -à NO2-à N2O-àN2
Trong điều kiện đất thoáng khí thì mức độ mất đạm do quá trình khử Nitrate xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào độ ẩm, nhiệt độ và pH của đất.
Từ đây cho thấy, đối với những ruộng bón urea thông thường, thời gian đầu cây bốc rất nhanh nhưng cây sẽ không xanh bền do thời gian sau cây không còn đạm để hút và khoảng cách giữa 2 lần bón cây thường bị khủng hoảng đạm gây vàng lá, rụng trái.
Để giảm sự thất thoát của urea khi bón vào đất, hiện nay đã có một số giải pháp khắc phục đưa vào ứng dụng như bọc bên ngoài hạt phân urea một lớp polymer, lưu huỳnh… nhằm ngăn quá trình thủy phân urea xảy ra quá nhanh, hoặc phối trộn urea với các loại phân khác rồi vo viên thành loại phân bón NPK với mục đích chính là giải phóng từ từ lượng nitơ trong phân bón, giúp cây trồng hấp thu đạm hiệu quả làm giảm đáng kể lượng đạm bị thất thoát.
Theo thống kê, Việt Nam sử dụng khoảng 2 triệu tấn urea/năm nhưng với hiệu suất sử dụng phân đạm của cây khoảng 50%, chúng ta đang lãng phí khoảng 10.000 tỷ đồng/năm do mất đạm. Thật là kinh khủng! Ngoài ra, lượng đạm thất thoát ra môi trường này còn làm ảnh hưởng lớn tới sinh thái và sức khỏe con người như: hiệu ứng nhà kính làm cho nước biển dâng mạnh làm thu hẹp diện tích SXNN, nguồn nước bị nhiễm độc nitrat, là tác nhân gây các bệnh hiểm nghèo.
Nhà máy phân bón Năm Sao được sự tư vấn giúp đỡ của các chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước, đã nghiên cứu SX thành công sản phẩm phân bón UREA – FIVE STAR được bao bọc bởi các hoạt chất sinh học chiết xuất từ quả cây neem với cơ chế tiết kiệm đạm rất hiệu quả như sau:
– Khi bọc dầu neem cho urea sẽ làm giảm quá trình thủy phân urea trong đất vì lớp áo dầu sẽ ngăn cản một phần nước trong đất và không khí tiếp xúc với urea. Do đó làm chậm sự chuyển hóa từ NH4+ qua NH3 hoặc qua NO3- rồi NO2- và cuối cùng là N gây thất thoát đạm.
– Các hoạt chất chức năng trong dầu neem sẽ làm giảm sự hoạt động của nhóm vi sinh vật thực hiện quá trình nitrat hóa tức là làm chậm quá trình nitrat hóa lại.
Nếu quá trình nitrate hóa xảy ra nhanh thì lượng NO3- trong đất sẽ tăng nhanh trong một thời gian ngắn, cây trồng hấp thu không hết, một phần NO3- sẽ bị chuyển qua quá trình khử nitrat hóa gây nên tình trạng mất đạm (theo sơ đồ trên).
Mặt khác, khi quá trình chuyển hóa thành nitrat quá nhanh làm cho cây hút nhiều và gây ra tồn dư nitrat trong nông sản, gây tác động xấu tới người sử dụng.
Có thể nói, UREA – FIVE STAR (urea bọc dầu neem) thay thế được hoàn toàn các lọai urea thông thường nhưng giảm được 25% lượng bón. Qua đó tiết kiệm được chi phí phân bón, vận chuyển, bón phân và bảo vệ được môi trường (hạn chế nguồn đạm thất thóat ra môi trường), an toàn cho nông sản.
Ngoài ra, trong dầu neem còn một số hoạt chất sinh học khác (Neembin, Salin,..) có tác dụng như những hoạt chất BVTV, giúp bảo vệ bộ rễ cây khỏi các yếu tố gây hại như ấu trùng ve sầu, tuyến trùng, rệp sáp làm tăng khả năng hút nước và dinh dưỡng cho cây trồng.
Hiện nay, bà con nông dân tại khu vực Tây Nam bộ, Đông Nam bộ và Tây Nguyên đã và đang sử dụng phổ biến sản phẩm UREA – FIVE STAR do tính năng vượt trội nói trên.
KS. Tô Tế Hải
(PGĐ Nhà máy Phân bón Năm Sao)
Discussion about this post