Tên sách: CHĂN NUÔI DÊ SỮA
Tác giả: TS. ĐỊNH VĂN BÌNH
Nhà xuất bản: NHÀ XUẤT BẢN NÔNG NGHIỆP
Năm xuất bản: 2004 (Tái bản lần thứ 1)
Số trang: 41 (từ trang 3 đến trang 41)
Từ khóa chính: Chăn nuôi dê sữa, giống dê sữa, kỹ thuật chọn giống, dinh dưỡng dê, vắt sữa dê, chuồng trại dê, quản lý dê.
Cuốn sách “Chăn nuôi dê sữa” (Tái bản lần thứ 1) do TS. Đình Văn Bình biên soạn, cung cấp những nội dung thiết thực về kỹ thuật chăn nuôi dê sữa, từ việc giới thiệu các giống dê sữa hiện có ở Việt Nam (như Dê Cỏ, Bách Thảo, Jumnapari, Beetal, Barbari, Alpine, Saanen và các con lai), cách chọn giống dê cái và dê đực, đến kỹ thuật quản lý, chăm sóc, và khai thác sữa. Sách trình bày dễ hiểu, có hình vẽ minh họa các thao tác kỹ thuật như bắt dê, đánh số tai, và vắt sữa, giúp người nuôi dê sữa, cả người mới bắt đầu và người đã có kinh nghiệm, biết cách nâng cao năng suất sữa và phòng tránh các bệnh như viêm vú.
Nội dung chính:
Sách được trình bày thành hai phần chính: Kỹ thuật Chăn nuôi Dê Sữa ở Gia đình và Kỹ thuật Quản lý Dê Sữa.
I. KỸ THUẬT CHĂN NUÔI DÊ SỮA Ở GIA ĐÌNH
1. GIỐNG VÀ KỸ THUẬT VỀ GIỐNG DÊ (Trang 5)
* Giới thiệu các giống dê hiện có ở Việt Nam: Dê địa phương (Cỏ), Dê Bách Thảo, Dê Jumnapari, Dê Beetal, Dê Barbari, Dê Alpine, Dê Saanen và các con lai (Trang 5-6).
* Kỹ thuật chọn giống dê sữa: Chọn dê cái giống (ngoại hình, khả năng cho sữa, khả năng sinh trưởng, phát triển, sinh sản và thích ứng với ngoại cảnh), chọn dê đực giống (dựa trên dòng giống, ngoại hình, khả năng phối giống) (Trang 7-11).
* Kỹ thuật nhân giống dê: Nhân giống thuần chủng, nhân giống lai tạo (lai kinh tế, lai cấp tiến, lai luân chuyển), và kỹ thuật phối giống (thời điểm phối giống thích hợp 12-13 giờ sau khi phát hiện động dục) (Trang 12-13).
2. THỨC ĂN VÀ KỸ THUẬT NUÔI DƯỠNG (Trang 14)
* Nhu cầu dinh dưỡng của dê: Nhu cầu vật chất khô (3,5% – 4% trọng lượng cơ thể), nhu cầu năng lượng (MJ/ngày) và protein tiêu hóa (DCP) (Trang 14-16).
* Nhu cầu nước uống (4 lần nhu cầu vật chất khô, 1,3 lít nước/1 lít sữa) (Trang 16).
* Xây dựng khẩu phần ăn cho dê (đảm bảo đủ VCK, protein, và năng lượng; cung cấp một số khẩu phần mẫu) (Trang 16-17).
* Nguồn thức ăn và kỹ thuật sử dụng: Trồng các loại cây thức ăn (cỏ hòa thảo, cây họ đậu, cây đa mục đích), chế biến và dự trữ thức ăn (phơi khô, ủ chua), và biện pháp để dê ăn được nhiều thức ăn (cắt ngắn, treo máng ăn cao) (Trang 18-19).
3. KỸ THUẬT CHĂM SÓC NUÔI DƯỠNG (Trang 20)
* Chăm sóc dê con từ sơ sinh đến cai sữa (90 ngày tuổi): Giai đoạn bú sữa đầu (sơ sinh – 15 ngày tuổi, giúp bú sữa đầu), giai đoạn sau 15 ngày đến 45 ngày (tách mẹ vắt sữa, bú thêm sữa bình), giai đoạn 46-90 ngày (giảm lượng sữa bú), tập ăn sớm từ 11 ngày tuổi (Trang 20-22).
* Chăm sóc nuôi dưỡng dê hậu bị giống (tăng trưởng hợp lý, không vỗ béo, cung cấp đủ thức ăn thô xanh, vận động 3-4 giờ/ngày) (Trang 23).
* Chăm sóc nuôi dưỡng dê cái sinh sản: Phối giống đúng tuổi và khối lượng, dê cái mang thai (nhu cầu dinh dưỡng tăng, làm cạn sữa dần trước khi đẻ 2 tháng, xoa bóp bầu vú), dê đẻ (biểu hiện sắp đẻ, đỡ đẻ, chăm sóc sau đẻ) (Trang 24-26).
* Chăm sóc nuôi dưỡng dê vắt sữa: Đảm bảo khẩu phần, vắt sữa 2-3 lần/ngày với dê cao sản, cung cấp nước sạch và khoáng, theo dõi khối lượng cơ thể (Trang 27).
* Kỹ thuật vắt sữa: Quy trình vắt sữa (rửa tay, bầu vú, nắm núm vú, vắt kiệt sữa, vệ sinh núm vú sau vắt) (Trang 27-28).
* Chăm sóc dê đực giống: Nuôi nhốt tách riêng, khẩu phần ăn bổ sung rau xanh/trứng gà khi phối giống, vận động, kiểm tra hiệu quả phối giống (Trang 29).
II. KỸ THUẬT QUẢN LÝ DÊ SỮA (Trang 30)
1. CÁC PHƯƠNG THỨC CHĂN NUÔI DÊ Ở GIA ĐÌNH (Trang 30)
* Nuôi dê thâm canh (nuôi nhốt hoàn toàn, đáp ứng dinh dưỡng cao, áp dụng cho dê sữa).
* Nuôi dê bán thâm canh (chăn dắt/cột buộc kết hợp bổ sung thức ăn tại chuồng, phổ biến ở Việt Nam).
* Nuôi dê quảng canh (chăn thả hoàn toàn, năng suất thấp, áp dụng cho dê thịt).
2. CHUỒNG TRẠI NUÔI DÊ (Trang 32)
* Yêu cầu chuồng dê (thoáng mát, ấm áp, nền phẳng có rãnh thoát nước).
* Cũi lồng chuồng dê (làm bằng tre/gỗ, đáy sàn cao 0,5-0,8m, có khe hở 1-1,5cm để phân lọt).
3. PHIẾU THEO DÕI NĂNG SUẤT GIỐNG DÊ (Trang 35)
4. MỘT SỐ THAO TÁC KỸ THUẬT THÔNG THƯỜNG KHÁC (Trang 36)
* Đánh số hiệu dê (đánh số chín, đeo số, cắt số tai).
* Xem răng xác định tuổi dê.
* Khử sừng dê, bạt giữ dê, cắt móng chân dê.
