Tên sách: NGHỆ THUẬT BONSAI, CÂY CẢNH
Tác giả: HẢI PHONG
Nhà xuất bản: NHÀ XUẤT BẢN HÀ NỘI
Năm xuất bản: 2007 (In xong và nộp lưu chiểu Quý I năm 2007)
Số trang: 141 (Dựa trên số trang cuối cùng có đánh số)
Từ khóa chính: Bonsai, Cây cảnh, Kỹ thuật chăm sóc, Kỹ xảo tạo dáng, Tạo hình, Lựa chọn đôn, chậu cảnh, Trường phái bonsai.
Bonsai là thú chơi cao quý, là loại hình nghệ thuật làm tăng sự phong phú cho đời sống văn hoá, làm đẹp cảnh quan môi trường và rèn đúc tính cách, tình cảm con người. Tác phẩm bonsai xuất sắc không chỉ mô phỏng tự nhiên mà còn mang sinh mệnh nghệ thuật độc đáo thông qua cấu tứ và chế tác tinh vi của nghệ nhân. Cuốn sách này chú trọng phân tích quy luật thẩm mỹ của việc tạo dáng bonsai, cây cảnh, giới thiệu sơ lược những kỹ xảo tạo hình liên quan, nhằm thúc đẩy sự nghiên cứu và tìm tòi với môn nghệ thuật này.
Nội dung chính:
Nội dung cuốn sách tập trung vào các yếu tố cấu thành và kỹ thuật tạo hình bonsai, cây cảnh:
I. Các yếu tố cấu thành và thẩm mỹ:
- Nền móng tạo dáng – Gốc thân chính: Chia làm 11 loại dáng thân cơ bản: Thân thẳng, Kiểu thân nghiêng, Thân uốn, Huyền Nhai (Vách đá), Thân xẻ, Khiêu chi (nhiều thân), Thân mục, Đua rễ, Đá phụ, Thân nằm, Tổ hợp. (Trang 35-45)
- Bộ khung tạo dáng – Chạc cây: Gồm 13 kiểu chạc: thanh thoát, lượn về, nghiêng đổ, bằng, hướng lên, tự nhiên, sừng hươu, chân chim, uốn khúc, khúc khuỷu, gió thổi, cành rủ, tua xoắn. (Trang 46-49)
- Sức sống tiềm tàng – Bộ rễ: Gồm 6 kiểu: phóng xạ, vươn rễ, cuốn văn, cuộn thân, rễ rủ, bàn long. (Trang 49-51)
- Hình dáng quan trọng nhất – Tán lá: Gồm 9 kiểu tán: hình quạt, nửa tròn, hình ô, hình tam giác, ngọn khô, kiểu hói, chuyển ngoặt, phẳng ngọn, lệch bên. (Trang 51-54)
- Tượng trưng sức sống – Phiến lá: Gồm 4 kiểu lá: hình tim, hình elip, lá kim, hình bàn tay. (Trang 54-55)
- Theo đuổi sự hoài cổ – Dáng già nua: Thể hiện qua Mấu sẹo, Hốc cây, Khiếm khuyết, Rạn nứt, Đốm, Tróc vỏ, Bào mòn, Nứt vỡ. (Trang 56-58)
- Tổng hợp các yếu tố – Chỉnh thể: Phân tích nguyên tắc tạo hình chỉnh thể: Lấy thân chính làm nền tảng, Vẽ mắt cho rồng (làm bật trọng điểm), Xen kẽ lẫn nhau, tầng thứ rõ ràng (hư-thực, nặng-nhẹ, chủ-thứ, thưa-dày…). (Trang 58-67)
- So sánh phong cách tạo hình chỉnh thể: Phân tích 27 cặp quan hệ đối lập trong tạo hình như Mạnh và yếu, Động và tĩnh, Cổ và nhã, Cương và nhu, Thu và phóng… (Trang 73-87)
II. Các trường phái và quan hệ thẩm mỹ:
- Trường phái chủ yếu và đặc điểm phong cách bonsai Trung Quốc: Giới thiệu 7 trường phái chính: Dương Phái, Tô Phái, Xuyên Phái, Lĩnh Nam Phái, Huy Phái, Thông Phái, Hải Phái. (Trang 87-89)
- Quan hệ thẩm mỹ của bonsai với chậu, đôn: Phân tích sự phối hợp giữa cây, chậu (chậu bẹt, chậu cao, chậu vừa) và đôn để làm nổi bật chủ thể. (Trang 90-97)
- Vật tô điểm và quan hệ thẩm mỹ: Sử dụng vật điểm xuyết như người, động vật, công trình kiến trúc để tăng cường không gian nghệ thuật, làm nổi bật cây chủ thể. (Trang 97-105)
III. Thiết kế cấu tứ và kỹ thuật chế tác:
- Thiết kế cấu tứ tổng thể: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có Chủ đề rõ ràng, Chủ thứ phân minh, Chọn lọc vừa phải và Tạo mới ý tưởng trước khi chế tác. (Trang 105-108)
- Kỹ xảo uốn cành: Gồm các phương pháp: buộc dây cọ, chằng buộc bằng dây kim loại, dùng gỗ cong trợ lực, kéo có gậy chống, xuyên thấu trợ cong, cắt răng cưa trợ cong, cắt trợ cong, xẻ rãnh. (Trang 109-114)
- Kỹ thuật cắt tỉa: Gồm Cắt thân và Cắt cành (Tỉa thưa, Tỉa gọn, Tỉa ngắn) để làm lùn cây, khống chế sinh trưởng và tạo dáng. (Trang 115-121)
- Kỹ thuật chạm trổ: Các phương pháp làm “già hoá” cây: lột vỏ (quanh thân, dính thân, cách quãng), đục lỗ, băm, chuỳ kích, bẻ gãy, đóng đinh, bửa chẻ. (Trang 121-129)
- Kỹ thuật làm lộ rễ: Gồm các phương pháp: xới gốc, nâng rễ, rễ lồng, nén rễ. (Trang 129-132)
- Kỹ thuật ghép cành: Các phương pháp: cắt ghép, bổ ghép, ghép sát, ghép chồi, ghép cao, để bổ sung khiếm khuyết hoặc cải tạo giống cây. (Trang 132-137)
- Kỹ thuật chỉnh sửa chồi lá: Gồm Ngắt tim, Bỏ chồi, Bẻ lá, Sửa ngọn, để khống chế sinh trưởng, phân nhánh và duy trì dáng cây. (Trang 137-140)
…..
