Chồn hương (cầy hương) là vật nuôi có giá trị kinh tế cao, tuy nhiên chúng cũng mẫn cảm với một số bệnh, đặc biệt là các bệnh về đường tiêu hóa và hô hấp. Việc phát hiện sớm, phòng trị đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công cho đàn chồn.
I. Bệnh đường tiêu hóa (Thường gặp nhất)
Đây là nhóm bệnh nguy hiểm, gây chết nhanh nếu không can thiệp kịp thời, thường liên quan đến thức ăn, nước uống và vệ sinh.
1. Bệnh tiêu chảy, Viêm ruột (Do E.coli, Salmonella)
- Nguyên nhân: Do thay đổi thức ăn đột ngột, thức ăn ôi thiu, nấm mốc, nguồn nước bẩn, hoặc nhiễm khuẩn E.coli, Salmonella (Thương hàn).
- Triệu chứng:
- Chồn ủ rũ, bỏ ăn, sốt cao (có thể co giật ở bệnh Thương hàn).
- Phân lỏng, mùi tanh hôi, có thể có màu lạ (phân vàng, phân đen, phân trắng).
- Ói mửa, mắt có ghèn, mất nước nhanh, suy kiệt và chết.
- Phòng bệnh:
- Tuyệt đối không thay đổi thức ăn đột ngột. Khi cần đổi, phải trộn lẫn thức ăn cũ và mới, tăng dần lượng thức ăn mới trong 3-5 ngày.
- Chỉ cho ăn thức ăn tươi, sạch. Rửa kỹ dụng cụ ăn uống sau mỗi lần cho ăn.
- Nguồn nước phải sạch, không nhiễm khuẩn.
- Điều trị (Phác đồ tham khảo):
- Ngưng cho ăn: Tạm ngưng thức ăn tanh (cá, thịt) trong 1-2 ngày, chỉ cho ăn chuối xanh, cháo loãng.
- Bù nước: Cho uống nước điện giải (Oresol) liên tục.
- Kháng sinh: Dùng một trong các loại thuốc đặc trị đường ruột như Baytril 5% (1ml/5kg thể trọng), Ampi-Col hoặc Pharamox (trộn thức ăn hoặc pha nước).
- Hỗ trợ: Tiêm B-Complex hoặc Catosal (1ml/5-7kg thể trọng) để trợ sức, giúp chồn nhanh hồi phục.
2. Bệnh Cầu trùng
- Nguyên nhân: Do ký sinh trùng Eimeria gây ra, thường bùng phát ở nơi chuồng trại ẩm ướt, vệ sinh kém.
- Triệu chứng:
- Chồn bỏ ăn, ủ rũ, nằm bẹp, lông xù.
- Triệu chứng điển hình: Phân lỏng có lẫn máu tươi hoặc phân sáp (sáp vàng, sáp đen).
- Chồn gầy rộc nhanh, niêm mạc nhợt nhạt do mất máu, tỷ lệ chết cao.
- Phòng bệnh:
- Giữ chuồng trại luôn khô ráo. Đây là yếu tố quan trọng nhất.
- Sát trùng chuồng định kỳ.
- Uống thuốc phòng cầu trùng định kỳ 2-3 tháng/lần, đặc biệt là khi giao mùa.
- Điều trị (Phác đồ tham khảo):
- Dùng các loại thuốc đặc trị cầu trùng như Baycox (pha nước cho uống) hoặc BIO-COC, Anticoc (trộn vào thức ăn).
- Kết hợp Vitamin K để cầm máu, Vitamin A, D, E để nhanh phục hồi niêm mạc ruột.
- Bù nước điện giải.
II. Bệnh đường hô hấp (Viêm phổi)
- Nguyên nhân: Thường do chuồng trại ẩm thấp, gió lùa, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi đột ngột (giao mùa, mưa lạnh).
- Triệu chứng:
- Chồn ăn ít, ủ rũ, hay nằm co ro.
- Thở khò khè, khó thở, chảy nước mũi.
- Giai đoạn nặng có thể ho, thở thể bụng (hóp bụng).
- Phòng bệnh:
- Chuồng trại phải đảm bảo “Hè mát, Đông ấm”.
- Phải có rèm che chắn gió lùa, mưa tạt.
- Giữ nền chuồng khô ráo.
- Điều trị (Phác đồ tham khảo):
- Giữ ấm: Dùng rèm che kín, bổ sung bóng đèn sưởi nếu cần.
- Kháng sinh: Dùng các loại thuốc đặc trị hô hấp như Tylosin, Doxycycline hoặc Enrofloxacin.
- Hỗ trợ: Bổ sung Vitamin C và men tiêu hóa để tăng sức đề kháng.
III. Bệnh Ký sinh trùng (Nội & Ngoại)
1. Bệnh ghẻ, rận, ve
- Triệu chứng: Chồn ngứa ngáy, hay gãi hoặc cọ mình vào vách chuồng. Da sần sùi, rụng lông (đặc biệt là ở vùng mặt, chân, đuôi), đóng vảy.
- Phòng trị:
- Vệ sinh: Dọn chuồng sạch sẽ, phun sát trùng định kỳ.
- Điều trị: Dùng các loại thuốc tiêm (ví dụ: Ivermectin) hoặc thuốc bôi, tắm (dung dịch lưu huỳnh, Dipterex) theo chỉ dẫn của thú y.
2. Bệnh nội ký sinh trùng (Giun, sán)
- Triệu chứng: Chồn gầy yếu dù ăn nhiều, chậm lớn, lông xù, bụng phình to.
- Phòng trị:
- Tẩy giun sán định kỳ 3-6 tháng/lần cho toàn đàn.
- Dùng các loại thuốc tẩy giun chuyên dụng như Albendazole hoặc Levamisole.
IV. Biện pháp phòng bệnh tổng hợp (Quan trọng nhất)
Phòng bệnh luôn hiệu quả và tiết kiệm hơn chữa bệnh. Bà con cần tuân thủ nghiêm ngặt 4 nguyên tắc sau:
- Vệ sinh là số 1: “Chuồng khô, Chồn khỏe”. Chuồng trại phải luôn khô ráo, sạch sẽ. Dọn phân và thức ăn thừa hàng ngày. Phun sát trùng định kỳ (BenKocid, Virkon…) 2 tuần/lần.
- Ăn sạch, Uống sạch: Thức ăn phải tươi, không ôi thiu, nấm mốc. Nguồn nước phải sạch. Dụng cụ ăn uống phải được cọ rửa hàng ngày.
- Không Stress: Tránh thay đổi thức ăn đột ngột. Giữ môi trường yên tĩnh, thông thoáng, không gió lùa, không ẩm ướt.
- Cách ly: Chồn mới mua về phải nhốt cách ly ít nhất 2 tuần trước khi cho nhập đàn.
Bạn có thể xem video sau để tìm hiểu thêm về cách cho chồn hương uống thuốc trị tiêu chảy. Video này chia sẻ một cách thực tế để cho chồn hương uống thuốc, điều rất quan trọng khi điều trị bệnh tiêu chảy.
