Tên sách: Bệnh dại và phòng dại CHO NGƯỜI VÀ CHÓ
Tác giả: ThS.Y KHOA. PHẠM NGỌC QUẾ
Nhà xuất bản: NÔNG NGHIỆP
Năm xuất bản: 2002
Số trang: 49
Từ khóa chính: Bệnh dại, phòng dại, chó dại, virút dại, tiêm phòng dại, huyết thanh kháng dại, sơ cứu vết cắn, triệu chứng bệnh dại
Cuốn sách này cung cấp thông tin về bệnh dại và cách phòng chống cho người và chó, nhằm góp phần vào mục tiêu thanh toán bệnh dại ở Việt Nam.
Nội dung chính:
Phần I: TÌM HIỂU VỀ BỆNH DẠI
- Bệnh dại trên thế giới và ở Việt Nam (lịch sử, tình hình dịch ở các nước, thiệt hại kinh tế do bệnh dại)
- Bệnh dại là gì? (định nghĩa, triệu chứng điển hình)
- Virút dại (đặc điểm, cấu trúc, tính chất, khả năng gây bệnh, sự phân tán trong cơ thể)
- Bệnh dại lây truyền ra sao? (ở động vật hoang dã, động vật nuôi, loài dơi, đặc biệt là chó và mèo)
- Bệnh dại ở người (cách lây truyền chủ yếu từ chó dại cắn, vết cắn gần não nguy hiểm hơn, lây qua niêm mạc hiếm gặp, mèo ít bị dại hơn chó)
Phần II: BỆNH CẢNH LÂM SÀNG CỦA BỆNH DẠI
- Bệnh cảnh ở chó bị bệnh dại (thời gian ủ bệnh, thời kỳ tiền lâm sàng, thể dại điên cuồng (điên cuồng, liệt), thể dại câm (liệt))
- Bệnh cảnh ở người bị bệnh dại (thời kỳ ủ bệnh, triệu chứng tiền lâm sàng, các “chứng 3 sợ” (sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng), diễn biến bệnh, hậu quả chết người)
- Làm thế nào biết chó dại cắn? (dựa vào dấu hiệu lâm sàng, xét nghiệm trong phòng thí nghiệm (thể Nê-gri, kháng thể huỳnh quang, tiêm truyền não chuột))
Phần III: CẤP CỨU KHI BỊ CHÓ CẮN
- Xử lý khi bị chó cắn
- Sơ cứu người bị chó cắn (rửa vết cắn bằng xà phòng, nước muối, sát khuẩn, không băng kín, đưa đến cơ sở y tế, không mút vết thương)
- Xử lý đối với con chó cắn người (theo dõi chó trong 10-14 ngày, nếu chó chết hoặc có dấu hiệu dại phải tiêm phòng ngay cho người; nếu chó bị đánh chết nghi dại phải ướp lạnh đầu chó gửi xét nghiệm; nếu không theo dõi được chó cần tiêm phòng dại ngay)
- Điều trị bệnh dại (chưa có thuốc chữa khỏi khi đã lên cơn, chỉ có tiêm huyết thanh và vắc xin ngay sau khi bị cắn)
Phần IV: PHÒNG CHỐNG BỆNH DẠI
- A. Đối với chó (hạn chế nuôi chó, chó nuôi phải nhốt và rọ mõm khi ra đường, không đưa chó chưa tiêm phòng về, bắt và giết chó vô chủ, tiêm phòng dại 100% cho chó, diệt chó trong vùng dịch, không bán chạy chó bệnh)
- B. Đối với người (sơ cứu vết cắn ngay, tiêm phòng dại đủ liều, những người có nguy cơ cao cần tiêm phòng dự phòng)
- Các chế phẩm sinh hoá phòng dại: vắc-xin và huyết thanh kháng dại (gây miễn dịch chủ động và thụ động, các phản ứng phụ cần được bác sĩ theo dõi)
- Vắc-xin dại Fuenzalida (chỉ định, liều lượng, phản ứng phụ, lưu ý khi dùng)
- Huyết thanh kháng dại (tác dụng, chỉ định, liều lượng, phản ứng phụ, cách xử lý sốc phản vệ, pha loãng khi cần)
- Khuyến cáo của TCYTTG về phòng dại (quyết định điều trị dựa vào khả năng bị dại của vật cắn, theo dõi chó/mèo trong 10 ngày, điều trị sớm là tốt nhất)
- Bảng hướng dẫn điều trị sau khi tiếp xúc (phân loại tiếp xúc và cách điều trị khuyến cáo)
- Xử lý vết thương (rửa kỹ bằng xà phòng và nước, bôi cồn/iốt/bêtadin, dùng huyết thanh ngấm sâu vào vết cắn, không khâu kín vết thương, tiêm phòng uốn ván và kháng sinh)
- Vắc-xin (ưu tiên vắc-xin hiện đại, tinh khiết; liều lượng, lịch tiêm bắp và tiêm trong da, bảo quản)
- Vắc-xin bào chế từ mô não (Fuenzalida)
- Sử dụng huyết thanh kháng dại (liều lượng, cách tiêm, lưu ý khi tiêm huyết thanh ngựa, xử lý phản ứng da dương tính)
- Điều trị sau khi tiếp xúc cho những người đã được tiêm phòng từ trước (tiêm nhắc lại theo phác đồ ngắn)
- Tiêm ngừa dự phòng (cho các đối tượng có nguy cơ cao, phác đồ tiêm)
Phụ lục 1: Sơ đồ hướng dẫn để tiêm phòng dại khi người bị động vật cắn
Phụ lục 2: Luật bảo vệ sức khoẻ nhân dân (trích Điều 11, 53, 54)
Phụ lục 3: Lệnh của Chủ tịch nước về Pháp lệnh Thú y (trích Điều 7, 10, 17)
