Tên sách: Hỏi & Đáp Về Kỹ Thuật Nuôi Tôm Sú
Tác giả: TS. Trần Thị Việt Ngân
Nhà xuất bản: Nông nghiệp
Năm xuất bản: 2002
Số trang: 192 (bao gồm cả phụ lục và trang quảng cáo)
Từ khóa chính: nuôi tôm sú, kỹ thuật nuôi tôm, phòng trị bệnh tôm, tôm sú giống, môi trường ao nuôi, chế phẩm sinh học, bệnh đốm trắng, bệnh đầu vàng
Cuốn sách “Hỏi & Đáp Về Kỹ Thuật Nuôi Tôm Sú” của TS. Trần Thị Việt Ngân là tài liệu tổng hợp các kinh nghiệm thực tiễn và kiến thức khoa học về nuôi tôm sú, đặc biệt tại Phú Yên. Sách trình bày dưới dạng hỏi đáp, giải quyết các vấn đề từ sinh học tôm, chuẩn bị ao nuôi, chọn giống, quản lý môi trường, dinh dưỡng, sử dụng chế phẩm sinh học đến chẩn đoán và phòng trị các bệnh phổ biến như đốm trắng, đầu vàng. Đây là cẩm nang hữu ích, giúp người nuôi tôm cải thiện năng suất, giảm rủi ro và phát triển bền vững.
Nội dung chính:
Lời nói đầu (Trang 11-13)
Giới thiệu về sự phát triển của nghề nuôi tôm sú tại Phú Yên từ năm 1989-1990, với hơn 80% diện tích chuyển sang nuôi bán thâm canh và thâm canh, mang lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, từ năm 1999, nghề nuôi tôm đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là dịch bệnh đốm trắng và các bệnh nhiễm khuẩn khác, gây giảm năng suất, hao hụt lớn và tăng chi phí. Cuốn sách được biên soạn nhằm phân tích những điểm yếu, khắc phục lỗi kỹ thuật, và hợp lý hóa phương pháp nuôi để giảm giá thành, hạn chế rủi ro và ổn định nghề nuôi tôm.
Lời giới thiệu (Trang 15-19)
Các lời giới thiệu từ TS. Nguyễn Văn Hảo (Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II), TS. Nguyễn Hữu Dũng (Khoa Nuôi trồng Thủy sản, Trường Đại học Thủy sản Nha Trang) và TS. Nguyễn Thanh Phương (Viện Khoa học Thủy sản, Đại học Cần Thơ) đều đánh giá cao giá trị khoa học và thực tiễn của cuốn sách. Họ nhấn mạnh vai trò của tài liệu trong việc cung cấp kiến thức cơ bản về sinh học, kỹ thuật nuôi, bệnh và phòng trị bệnh cho tôm, đặc biệt trong bối cảnh ngành thủy sản Việt Nam phát triển nhanh chóng nhưng còn nhiều rủi ro.
Chương I: Sinh học và sinh sản tôm sú (Trang 21-31)
Chương này cung cấp thông tin cơ bản về đặc điểm sinh học của tôm sú:
- Nhận dạng tôm sú: Tên thường gọi (tôm sú sắt, tôm cỏ, tôm giang, tôm he), tên thương mại (Tiger prawn, Giant tiger prawn, Jumpo tiger prawn, Black tiger shrimp, Grass shrimp). Phân loại khoa học (ngành Chân đốt, lớp Giáp xác, bộ Mười chân, họ Tôm he, giống Penaeus, loài Penaeus monodon). Mô tả đặc điểm hình dạng bên ngoài (chủy, râu, chân hàm, gai trên/dưới chủy, gai lưng) và so sánh với các loài tôm he phổ biến khác ở Phú Yên (tôm bạc thẻ, tôm bạc đuôi đỏ, tôm rằn bông, tôm rằn thường, tôm hèo, tôm đất, tôm chì).
- Vòng đời tôm sú: Gồm 6 thời kỳ (Trứng, Phôi, Ấu trùng, Ấu niên, Thiếu niên, Trưởng thành). Trứng nở thành Nauplii sau khoảng 14 giờ ở 28°C.
- Thời kỳ ấu trùng: Gồm 6 giai đoạn Nauplii (48 giờ), 3 giai đoạn Zoea (4-5 ngày), 3 giai đoạn Mysis (4-5 ngày). Ấu trùng sống ngoài khơi.
- Giai đoạn hậu ấu trùng (PL): Di cư từ biển khơi vào vùng ven bờ có độ mặn thấp hơn. PL15 (15 ngày tuổi) dài 11-12mm, có đầy đủ phụ bộ và cơ quan nội tạng. Thường chọn PL12-PL15 để vận chuyển ra ao nuôi thương phẩm.
- Giai đoạn ấu niên (Juveniles): Tôm giống 1-2cm, 2-3cm, 3-5cm, 4-6cm.
- Phân biệt tôm đực và tôm cái: Dựa vào cơ quan sinh dục bên ngoài (petasma ở tôm đực, thelycum ở tôm cái) và bên trong (tinh hoàn/ống dẫn tinh ở đực, buồng trứng/ống dẫn trứng ở cái). Tôm cái lớn nhanh hơn tôm đực nhưng sự khác biệt không đáng kể. Việc chọn đàn tôm giống nhiều tôm cái chưa được chứng minh là hiệu quả kinh tế cao.
- Thức ăn và điều kiện sống của ấu trùng: Ấu trùng Nauplius dùng noãn hoàng. Ấu trùng Zoea (mẫn cảm với ánh sáng) ăn tảo lục và tảo khuê nuôi cấy (Chlorella, Dunaliella, Oocystis, Chaetoceros, Skeletonema), tảo khô Spirulina, thức ăn nhân tạo hạt mịn, trứng các loại, Zooplankton nuôi cấy. Mysis (tăng cường độ sáng) ăn tảo khuê, Zooplankton nuôi cấy, thức ăn nhân tạo hạt mịn, thịt hàu xay mịn, Nauplii của Artemia. Hậu ấu trùng (tăng cường thức ăn, oxy, tránh đục nước) ăn Nauplii của Artemia, thức ăn nhân tạo, thịt hàu, nghêu, tép xay mịn.
- Vòng đời của tôm sú và các giai đoạn ấu trùng và hậu ấu trùng được minh họa bằng hình ảnh (Ảnh 1 và 2).
Chương II: Chuẩn bị ao nuôi (Trang 33-51)
Chương này tập trung vào các kỹ thuật chuẩn bị ao và quản lý màu nước:
- Xử lý ao thấp không phơi được đáy: Sử dụng tổng hợp các biện pháp cơ học (quậy hút bùn, bổ sung lớp cát), hóa học (Saponin diệt cá, Chlorine, KMnO4, Iod, Formalin khử trùng, vôi cày vào bùn), và sinh học (bổ sung SUPER VS, AQUA BAC, ACTISHRIMP). Ao thấp đòi hỏi đầu tư tài chính và kỹ thuật cao hơn.
- Cải tạo ao sau khi tôm chết vì bệnh đốm trắng: Vớt tôm chết, khử trùng dụng cụ bằng Chlorine, khử trùng nước bằng Chlorine 30ppm, KMnO4 10ppm hoặc Formalin 70ppm và giữ một tuần. Nạo vét bùn, phơi nắng một tháng. Bít kín lỗ cua, rào lưới ngăn cua, dùng vôi nâng pH đất lên 7-8. Chuẩn bị nước nuôi bằng cách lắp máy đạp nước (số cánh quạt tùy mật độ tôm), bơm nước qua túi lọc. Diệt cua và vật chủ trung gian bằng NEGUVON, DERMATIS, sau đó diệt khuẩn bằng KMnO4 10ppm, Chlorine 30ppm, VIRKON 0,6ppm. Sau 5-6 ngày gây màu nước.
- Sử dụng Chlorine để cải tạo ao: Chlorine là tác nhân oxy hóa mạnh, diệt trừ virus, vi khuẩn, nấm, tảo. Cần chú ý pH ảnh hưởng đến tác dụng của Chlorine (pH cao cần nhiều Chlorine hơn). Khuyến cáo chỉ nên dùng Chlorine trong ao lắng để tránh thoái hóa môi trường ao nuôi. Có thể thay bằng thuốc tím, Formalin, Iod nhưng tính sát khuẩn không bằng.
- Saponin (bã trà): Diệt cá do tác động lên hệ thần kinh và hô hấp của động vật máu đỏ, không ảnh hưởng đến tôm (máu nhân haemocyanin). Saponin còn kích thích tôm lột vỏ và ổn định màu nước. Cần chú ý Saponin có thể lấy oxy, ảnh hưởng tôm ấu niên, và độ mặn/loại cá ảnh hưởng thời gian diệt cá.
…..
