Tên sách: Hướng Dẫn Kỹ Thuật Nuôi Thủy Đặc Sản Nước Ngọt Và Phòng Trị Bệnh (Tập 3)
Tác giả: KS Dương Tấn Lộc (6 Hải)
Nhà xuất bản: Thanh Niên
Năm xuất bản: 2004
Số trang: 113
Từ khóa chính: nuôi thủy đặc sản nước ngọt, phòng trị bệnh thủy sản, cá tra xuất khẩu, rắn ri voi, kỹ thuật sản xuất giống, nuôi thương phẩm, bệnh cá, bệnh tôm, Đồng bằng sông Cửu Long
Cuốn sách “Hướng Dẫn Kỹ Thuật Nuôi Thủy Đặc Sản Nước Ngọt Và Phòng Trị Bệnh (Tập 3)” của KS Dương Tấn Lộc (6 Hải) là phần cuối cùng của bộ cẩm nang về nuôi trồng thủy sản nước ngọt. Sách chuyên sâu vào kỹ thuật ương nuôi cá tra xuất khẩu và rắn ri voi, từ đặc điểm sinh học, quy trình sản xuất giống, nuôi thương phẩm đến các biện pháp phòng trị bệnh tổng hợp cho cả cá và tôm. Tài liệu này cung cấp kiến thức toàn diện, kết hợp lý thuyết và kinh nghiệm thực tiễn, giúp người nuôi thủy sản nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và tối ưu hóa lợi nhuận.
Nội dung chính:
Kỹ thuật ương nuôi cá tra xuất khẩu (Pangasius hypophthalmus) (Trang 3-31)
I. Một số đặc điểm của cá tra nuôi: Cá tra phân bố ở Sumatra, Bozneo, Mã Lai, Thái Lan, Campuchia và ĐBSCL Việt Nam. Là loài cá dễ nuôi, được xuất khẩu dưới dạng phi lê, khô cá, cá ăn liền. Cá tra sống ở nước ngọt, lợ nhẹ, pH thích hợp 6.5-8.0 (chịu được pH 4.5), nhiệt độ 26-30°C. Cá có cơ quan hô hấp phụ (bóng khí) giúp sống được ở môi trường oxy hòa tan rất thấp. Cá là loài ăn tạp nhưng có đặc điểm cá ăn thịt (ăn động vật yếu). Nguồn giống nhân tạo đã thay thế giống tự nhiên. Để đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, cá tra phải được nuôi theo kỹ thuật nghiêm ngặt để đảm bảo thịt trắng (thịt trắng giá cao gấp 1.5-2 lần thịt vàng).
II. Sản xuất cá giống:
1. Nuôi cá cha mẹ: Cá tra cha mẹ cho đẻ tốt ở độ tuổi 7-8, được nuôi dưỡng tốt trong ao nước ra vào thường xuyên hoặc bè.
2. Cho cá tra đẻ: Quy trình đã hoàn thiện và phổ biến ở ĐBSCL.
3. Ương cá tra từ cá bột lên cá giống:
a) Chọn ao ương cá tra: Diện tích 400-800m², sâu 1.0-1.5m, hình chữ nhật, đáy phẳng, dốc về nơi thoát nước. Gần nguồn nước sạch, không bị che ánh sáng, không có nhiều hang địch hại.
b) Chuẩn bị ao ương: Tát cạn, vét bùn, lấp hang, sửa bờ, cống (lưới lọc dày). Bón vôi bột (10-15kg/100m²), phơi nắng 5-7 ngày (2-3 ngày nếu đất phèn). Dùng cây thuốc cá diệt tạp nếu cần (2kg/100m³ nước). Tạo nguồn thức ăn tự nhiên (trứng nước, trùng chỉ) bằng phân hữu cơ ủ hoai (20-25gam/100m³ ao) hoặc bột đậu nành/bột cá (2-3kg/100m²) trước khi cấp nước 3-4 ngày. Nước cấp vào ao phải qua lưới lọc dày.
c) Giống và mật độ ương: Chọn cá giống từ cơ sở uy tín, không ép non. Cá tra bột có tập tính sát hại lẫn nhau, cần vận chuyển và ương cẩn thận. Thả cá bột vào ao tốt nhất sáng sớm/chiều tối. Mật độ ương cá bột 500 con/m², cá hương 300 con/m². Mực nước ban đầu 0.8-1.0m, tăng dần lên 1.2-1.5m vào ngày thứ 15. Bố trí sục khí đều khắp ao.
d) Thức ăn và cho ăn:
Ngày 1-10: Lòng đỏ trứng luộc + bột đậu nành (hoặc bột Amilac cá) trộn dầu ăn, hòa nước, rải đều mặt ao (0.5kg/100m²/ngày), chia 4-5 lần/ngày (tỷ lệ trứng/bột 1/1). Cho ăn thêm Moina (trứng nước) 2 lít đặc/100.000 cá bột/ngày. Giảm trứng và bột đậu nếu nước ao xanh đậm.
Ngày 11 trở đi: Dùng bột Amilac cá trộn 10% cá xay nhuyễn (hoặc bột cá mịn), khẩu phần bột cá tăng dần (15-20% trọng lượng cá/ngày).
Ngày 20 trở đi: Thay Amilac bằng cám mịn, tỷ lệ 70% cá tạp/bột cá + 30% cám (cám nấu dẻo, trộn cá tạp/bột cá nghiền, vắt cục cho vào sàn ăn).
Công thức tự chế: Tuần 1: trứng nhuyễn + bột cá + bột đậu nành. Tuần 2-9: nấu chín trứng và bột cá, trộn thêm cám, tấm, bột đậu nành, vitamin, khoáng, chất kết dính.
Khẩu phần cho ăn: Theo bảng liều lượng thức ăn/m² và số lần cho ăn/ngày theo tuần tuổi.
e) Quản lý, chăm sóc cá ương: Đảm bảo sục khí liên tục 10 ngày đầu. Giữ màu nước xanh nõn chuối non; nếu nước đậm, hôi phải thay ngay (ảnh hưởng màu thịt cá). Ngăn chặn địch hại (cá dữ, ếch nhái, bọ gạo, rắn, cua, lươn). Xử lý phèn khi mưa đầu mùa bằng vôi bột (3-5kg/100m² ao). Sau 30 ngày, gạn cá sang ao khác, giữ mật độ 200-300 con/m². Bổ sung Vitamin C (10-30mg/kg cá/ngày, 2 lần/tuần) và men tiêu hóa (axit Pak4way 1g/1kg thức ăn). Tránh dùng kháng sinh màu vàng (Tetracelin, Furazon), dùng Sulgamit, vôi, muối. Cá ương 30 ngày dài 5-6cm, 50 ngày dài 8-10cm. Tỷ lệ sống 40-70%.
III. Kỹ thuật nuôi cá tra thương phẩm xuất khẩu:
Cá tra thịt trắng có giá trị cao hơn thịt vàng. Có 3 yếu tố ảnh hưởng màu thịt: giống, môi trường (nước, nền đáy dơ) và thức ăn (chất lượng kém, có sắc tố).
1. Chọn môi trường nước để nuôi cá tra xuất khẩu:
a) Nuôi ở ao: Ao kề sông rạch lớn, nước ngọt dồi dào, sạch, có biên độ thủy triều lớn để dễ thay nước. Đất giữ nước tốt, không phèn tiềm tàng, ít hữu cơ phân giải, pH 7.0-8.5. Vị trí có giao thông thuận lợi. Diện tích ao 5.000-10.000m², sâu 2.5-3m (mực nước 2-2.5m). Cải tạo ao kỹ: dọn sạch, vét bùn trơ đáy, bón vôi (10-15g/100m²), phơi 5-7 ngày. Sửa bờ, đập, bộng (rộng, có lưới chắn, nắp đậy). Nơi không có thủy triều cần máy bơm thay nước 3-5 ngày/lần. Nước ao màu xanh lá chuối non đến bạc là tốt, không mùi hôi.
b) Nuôi cá tra ở ven sông, ven cồn, bãi bồi: Nguồn nước sạch quanh năm, sâu trung bình 2m. Chắn lưới đăng 2-3 mặt ao quanh để nuôi cá bằng lưới cào thái, lưới bè cá, lưới Inox.
….
