Tỏi (Allium sativum L.) là cây gia vị và cây thuốc quý, có giá trị kinh tế cao. Để đạt năng suất cao, việc áp dụng kỹ thuật thâm canh, đặc biệt là chế độ dinh dưỡng, là yếu tố quyết định. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết kỹ thuật trồng và quy trình bón phân NPK-S Lâm Thao chuyên dùng cho cây tỏi.
I. Đặc điểm sinh trưởng và yêu cầu sinh thái
Hiểu rõ đặc tính của cây tỏi giúp bà con chủ động trong kỹ thuật canh tác.
- Nhiệt độ: Tỏi là cây chịu lạnh, ưa nhiệt độ mát.
- Nảy mầm: Thích hợp nhất ở 18 – 20°C (có thể nảy mầm ở 2°C).
- Sinh trưởng: Cần nhiệt độ 18 – 20°C.
- Tạo củ: Cần nhiệt độ 20 – 22°C.
- Ánh sáng: Tỏi là cây ngày dài. Thời tiết nóng và số giờ nắng 12 – 13 giờ/ngày sẽ kích thích cây hình thành củ sớm. Trời mát, ngày ngắn cây sẽ đâm mầm, ra lá mạnh hơn.
- Độ ẩm (Rất quan trọng): Tỏi có hàm lượng chất khô cao (35%) nhưng bộ rễ kém phát triển (sâu 45cm, rộng 65cm). Do đó, chế độ nước rất khắt khe:
- Cây chịu hạn kém và không chịu được úng.
- Phát triển thân lá: Cần ẩm độ 70 – 80%.
- Củ lớn: Cần ẩm độ 60%.
- Thiếu nước: Củ nhỏ. Thừa nước: Dễ phát sinh bệnh thối nhũn, thối ướt, khó bảo quản.
- Đất đai: Cần đất thịt nhẹ, tơi xốp, giàu mùn và dễ thoát nước. Độ pH thích hợp nhất là 6 – 6,5.
II. Giống tỏi và Thời vụ trồng
1. Các giống tỏi phổ biến
Ở các vùng chuyên canh (Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh…), bà con thường trồng 2 giống chính:
- Tỏi trắng: Lá xanh đậm, to bản, củ to (đường kính 4 – 4,5 cm), vỏ lụa màu trắng. Nhược điểm là khả năng bảo quản kém, hay bị óp.
- Tỏi tía: Lá dày, cứng, màu xanh nhạt. Củ chắc, cay hơn tỏi trắng, dọc thân gần củ có màu tía. Mỗi củ có 10-11 nhánh (tép). Giống này được trồng nhiều hơn do bảo quản tốt hơn.
Năng suất trung bình của 2 giống này đạt 8 – 10 tấn củ khô/ha (300 – 400 kg/sào Bắc bộ 360m²).
2. Thời vụ trồng
- Đồng bằng sông Hồng: Nằm trong công thức luân canh 2 vụ lúa. Thời vụ trồng thích hợp là từ 25/9 – 5/10, thu hoạch 30/1 – 5/2.
- Khu vực miền Trung: Tỏi trồng vào tháng 9 – 10, thu hoạch củ vào tháng 1 – 2.
III. Kỹ thuật làm đất và trồng
1. Làm đất và lên luống
- Chọn chân vàn cao, dễ thoát nước. Ngay sau khi gặt lúa mùa sớm, cần làm đất kỹ và lên luống ngay để tránh mưa muộn.
- Lên luống rộng 1,2 – 1,5 m, rãnh rộng 0,3 m.
- Sau khi lên luống, rạch hàng để bón phân lót. Mỗi luống trồng 5 – 6 hàng, hàng cách hàng 20 cm.
Kỹ thuật trồng tỏi độc đáo tại Lý Sơn (Quảng Ngãi)
Do luân canh nhiều vụ, đất nhanh hết dinh dưỡng, nông dân Lý Sơn phải bồi 1 lớp đất thịt dày 2cm. Sau khi đầm chặt, họ rải 1 lớp phân chuồng, rồi phủ 1 lớp cát biển (trộn lẫn san hô vỡ vụn) dày 2cm rồi mới trồng. Lớp đất thịt nuôi rễ, lớp cát vôi san hô giúp giữ tơi xốp cho củ tỏi phát triển to.
2. Trồng củ
- Tỏi giống: Cần 1 tấn tỏi giống/ha (khoảng 37 kg/sào Bắc bộ). Chọn nhánh (tép) từ những củ chắc, khỏe (củ 12-15g, có 10-12 nhánh).
- Khoảng cách: Trồng mỗi nhánh cách nhau 8 – 10 cm.
- Cách trồng: Ấn sâu nhánh tỏi xuống đất 2/3, lấp đất nhỏ lên trên.
- Tủ rơm: Sau khi trồng, dùng rơm rạ băm nhỏ phủ một lớp dày 5 cm để giữ ẩm và hạn chế cỏ mọc.
IV. Hướng dẫn bón phân thâm canh (Sử dụng NPK-S Lâm Thao)
Dinh dưỡng là chìa khóa để thâm canh tỏi. Dưới đây là quy trình bón NPK-S Lâm Thao được khuyến nghị, chia làm 4 đợt bón.
Lưu ý:
- Nếu đất chua: Bón lót thêm 20 kg vôi bột/sào (500 kg/ha).
- Phân chuồng: Cần 700 – 800 kg/sào (15.000 – 20.000 kg/ha).
Bảng quy trình bón phân NPK-S Lâm Thao cho cây tỏi
| Hạng mục | Thời điểm | Loại phân | Lượng bón (sào 360m²) | Lượng bón (1 ha) |
| Bón lót | Bón theo hàng, trộn kỹ vào đất trước khi trồng. | Phân chuồng + Vôi (nếu cần) | 700-800 kg + 20 kg | 15-20 tấn + 500 kg |
| NPK-S 5.10.3-8 | 24 – 26 kg | 660 – 720 kg | ||
| Thúc 1 | Sau trồng 14 – 21 ngày | NPK-S 12.5.10-14 | 7 – 8 kg | 190 – 220 kg |
| Thúc 2 | Sau đợt 1 khoảng 20 – 25 ngày | NPK-S 12.5.10-14 | 7 – 8 kg | 190 – 220 kg |
| Thúc 3 | Sau đợt 2 khoảng 15 – 20 ngày | NPK-S 12.5.10-14 | 7 – 8 kg | 190 – 220 kg |
V. Chăm sóc, Phòng trừ sâu bệnh và Thu hoạch
1. Tưới nước
- Tưới nước đều ngay sau khi trồng cho đến khi cây mọc.
- Khi cây có 3 – 4 lá thật thì chuyển sang tưới rãnh (cho nước thấm dần lên luống).
- Cả vụ tưới 4 – 5 lần. Nên kết hợp tưới nước trước mỗi đợt bón phân thúc để tăng hiệu quả hấp thụ phân bón.
2. Phòng trừ sâu bệnh
Cây tỏi thường bị hai bệnh chính:
- Bệnh sương mai (Peronospora destructor Unger)
- Bệnh than đen (Urocystis cepula Porost)
Bà con cần thường xuyên thăm đồng, phát hiện bệnh sớm và sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật đặc trị đã được cấp phép.
3. Thu hoạch
- Thu hoạch củ thương phẩm sau khi trồng 125 – 130 ngày.
- Thời điểm thu hoạch tốt nhất là lúc lá đã già, gần khô.
Chúc bà con nông dân đạt nhiều thành công trong vụ trồng tỏi sắp tới!
